SSDH – Từ lâu vương quốc Anh được toàn thế giới biết đến không chỉ là một quốc gia có nền kinh tế phát triển hùng mạnh mà còn có nền giáo dục ưu tú vượt bậc. “Dạy cho học sinh phương pháp suy nghĩ chứ không phải dạy cho họ nghĩ cái gì” chính là ưu thế của xứ sở sương mù. Học sinh sẽ được chú trọng phát triển khả năng làm việc độc lập và tự do sáng tạo, thể hiện khả năng của mình. Hơn hết, phương pháp học tập ở vương quốc Anh không chỉ là quá trình thu nhập thông tin một chiều mà luôn được khuyến khích đọc, suy nghĩ, tự đào sâu nghiên cứu và chủ động đặt vấn đề.
1. Giáo dục phổ thông ở Anh
Cũng như ở những nơi khác trên thế giới, giáo dục cho các em nhỏ “trước tuổi đến trường” (preschool) là hình thức giáo dục không bắt buộc. Các em nhỏ có thể bắt đầu tham gia chương trình này ở lứa tuổi lên 3 hoặc 4.
Phổ cập giáo dục ở Anh dành cho các em học sinh từ 5 đến 16 tuổi, kéo dài khoảng 12 năm. Giáo dục tiểu học từ 5 đến 11 tuổi được chia làm hai bậc là “infant” trong 2 năm và “junior” trong 4 năm. Ở lứa tuổi lên 7, học sinh bắt đầu được dạy các môn học chính nhưng cũng được khuyến khích tham gia các môn ngoại khóa như Nghệ Thuật, Khoa học máy tính hay Âm nhạc.
Có rất nhiều trường cung cấp bậc giáo dục trung học cho các học sinh ở ngưỡng tuổi từ 11 đến 16. Một số trường trong số này là trường phổ thông hỗn hợp (comprehensive school – với nhiều chương trình học và thời gian khác nhau), trường kỹ thuật (Technology College), trường chuyên các chương trình ứng dụng thực tế hơn lí thuyết (modern secondary school) hay trường chuyên (Grammar school).
Sau khi đã nhận bằng phổ thông trung học GCSE và có kết quả năm môn từ A* đến C, họ có thể đăng kí học chương trình sau phổ thông kéo dài 2 năm để nhận Chứng chỉ A level (General Certificate of Education Advanced Level). Kết quả của cả hai năm học chứng chỉ A là “tấm vé thông hành” để vào đại học.
2. Giáo dục sau phổ thông ở Anh
Có rất nhiều khóa học, trải dài trên nhiều lĩnh vực và thời gian học khác nhau tại Vương quốc Anh – trung bình từ một đến bốn năm. Bạn hoàn toàn tự do trong việc chọn lựa một chiến lược học tập phù hợp: bạn có thể học Đại học từ đầu, bắt đầu bằng khóa học HND hoặc đại học đại cương trong hai năm và sau đó chuyển tiếp lên để lấy bằng đại học. Hay bạn cũng có thể học bằng đại học danh dự một chuyên ngành để tập trung “công lực” vào chuyên ngành đó, hoặc học hai chuyên ngành theo bằng đại học kép
a. Liên thông lên Đại học
Việc theo học các khóa học dự bị/liên thông đại học giúp bạn xóa đi khoảng cách (nếu có) giữa (các) bằng cấp bạn đang có và những bằng cấp do trường cao đẳng hoặc đại học ở Anh mà bạn đã chọn yêu cầu. Khoảng cách này thường tồn tại bởi vì sinh viên nhiều nước hoàn thành 12 năm học trước khi họ bắt đầu học đại học, nhưng ở Anh, Bắc Ailen và xứ Wales, sinh viên phải hoàn thành 13 năm.
b. Chương trình dự bị Đại học
Chương trình đào tạo dự bị đại học thường có liên quan đến công việc, giúp phát triển nghề nghiệp trong một loạt các lĩnh vực nghề nghiệp liên quan. Mặc dù bản thân đã là một chương trình được phép cấp bằng sau khi học xong của Anh, nhưng cũng có thể giúp bạn học chuyển tiếp vào năm thứ 2 hoặc năm thứ 3 trong chương trình cử nhân. Chương trình cơ sở nói chung thường mất 2 năm học chính quy.
c. Chương trình Đại học
Ở nước Anh, Bắc Ailen và xứ Wales, chương trình đại học hoặc cử nhân thường kéo dài 3 năm rồi dẫn đến chương trình cấp bằng danh dự như bằng Cử nhân Truyền thông hoặc Cử nhân Kinh doanh (Honours Bachelor’s Degree). Ở Scotland, sinh viên phải mất 3 năm để hoàn thành chương trình bình thường (Bachelor’s Degree) và 4 năm để lấy bằng danh dự (Honours Bachelor’s Degree). Các chương trình đại học ở Scotland đôi khi được cấp bằng thạc sĩ (Thạc sĩ Chuyên ngành xã hội, Thạc sĩ Khoa học hoặc Thạc sĩ Tiếng Anh, v.v.), tùy thuộc vào truyền thống của từng trường.
Với nhiều chương trình đại học, kết quả thi năm học đầu tiên không được tính vào việc xếp loại chương trình cuối khóa. Kết quả năm thứ 2 và 3, kết hợp với điểm cộng thêm dành cho khóa luận tốt nghiệp (bạn có thể phải viết 1 bản khoá luận dài trong năm thứ 3), sẽ cấu thành điểm số cuối cùng của bạn khi tốt nghiệp. Thông thường, bạn sẽ phải chọn một loạt các môn học (module), một số là bắt buộc và một số là tự chọn, những lựa chọn này sẽ cấu thành chương trình học hàng ngày của bạn trong khóa học.
Đa số các cơ sở tổ chức các khóa học lấy bằng cử nhân đều tạo cơ hội cho bạn học từ 2 chuyên ngành trở lên trong chương trình danh dự kết hợp hoặc liên kết. Chương trình cấp bằng kết hợp sẽ bao gồm các chuyên ngành khác nhau không nhất thiết phải có tỷ trọng như nhau (chẳng hạn Chương trình Cử nhân Kinh doanh kết hợp với Tiếng Pháp). Các khóa học đan xen cũng giống như các chương trình cấp bằng khác, nhưng có thêm 1 năm học hỏi thêm kinh nghiệm làm việc thực tế có liên quan đến khóa học. Điều này thường có nghĩa là khóa học kéo dài 4 năm thay vì 3 năm như thông thường.
3. Học cao học tại Anh
Ở UK, thuật ngữ sau đại học “postgraduate” được sử dụng cho chương trình thạc sĩ và tiến sĩ, thường nói đến việc học tập tiếp theo đối với những sinh viên đã có bằng thứ nhất (thuật ngữ “bằng thứ nhất” (first degree) này tương đương với thuật ngữ “bằng đại học” – graduate study, được dùng ở Mỹ). Có bốn nội dung đào tạo trong hệ thống giáo dục sau đại học tại UK:
a. Dự bị thạc sỹ/ Dự bị cao học
Các khóa học dự bị thạc sĩ dành cho những sinh viên muốn theo học chương trình thạc sĩ nhưng cảm thấy rằng họ cần nâng cao các kỹ năng học tập của mình, nâng cao trình độ tiếng Anh hoặc chỉ đơn giản thích nghi trở lại với cuộc sống sinh viên. Các khóa học này thường kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm và hầu hết đều bao gồm các môn dạy về phương pháp học tập, nghiên cứu, kỹ năng máy tính, phân tích số liệu, phỏng vấn, tìm và trích dẫn tài liệu tham khảo và viết luận.
b. Các chứng chỉ và văn bằng diploma sau Đại học
Có rất nhiều các chuyên ngành ở trình độ này. Thông thường các bằng chuyên ngành này được chấp nhận như một bằng cấp chuyên nghiệp trong chuyên ngành đó. Nhiều văn bằng diploma sau đại học có giá trị tương tự như bằng thạc sĩ, mặc dù bạn sẽ có thể không cần viết luận. Sau khi hoàn thành một số khóa học này, bạn có thể chuyển tiếp sang học khóa học thạc sĩ.
c. Các khóa học Thạc sỹ
Có 2 phương pháp giảng dạy một khóa học thạc sĩ: theo hình thức học trên lớp (taught program) hoặc nghiên cứu (research)
- Thạc sĩ học trên lớp (Thạc sĩ Văn khoa (MA), Thạc sĩ Khoa học (MSc), Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh (MBA)): Chương trình thạc sĩ học trên lớp thường bao gồm nhiều module (môn học) học được giảng dạy, hoặc tự nghiên cứu và viết luận với sự hướng dẫn của giáo viên hướng dẫn – thường là một chuyên gia trong ngành. Chương trình này thường kéo dài 1 năm học chính quy.
- Thạc sĩ nghiên cứu (Thạc sĩ nghiên cứu (Mres), Thạc sĩ (MPhil)): Nếu bạn đang theo học chương trình thạc sĩ nghiên cứu chứ không phải tham gia những bài giảng và hội thảo bạn sẽ dành toàn bộ thời gian của mình vào việc nghiên cứu học thuật. Một số khóa học cho phép bạn có phần học trên lớp, nhưng điểm số cuối cùng của bạn sẽ dựa hoàn toàn vào chất lượng bài luận của bạn.
d. Chương trình Tiến sĩ (PhD)
Chương trình Tiến sĩ (PhD) là chương trình tiến sĩ phổ biến nhất, thường yêu cầu sinh viên có một công trình nghiên cứu quan trọng do chính sinh viên viết và một luận án dưới sự hướng dẫn của một hoặc có thể là hai giáo viên hướng dẫn. Trong khi chương trình PhD là cách phổ biến nhất để lấy bằng tiến sĩ, các bằng tiến sĩ chuyên nghiệp và tiến sĩ theo hình thức “”con đường mới”” cũng đang là những lựa chọn phổ biến khác và có bao gồm yếu tố giảng dạy kết hợp nghiên cứu. Toàn bộ thời gian để hoàn thành chương trình tiến sĩ có thể mất từ 5 đến 8 năm.
4. Thông tin cụ thể về các loại bằng cấp và chứng chỉ cơ bản nhất tại Anh Quốc
a. Bằng tốt nghiệp trung học phổ thông GCSE
GCSE là viết tắt của General Certificate of Secondary Education dành cho học sinh lứa tuổi 16, gồm 10 môn và đó được xem là 2 năm cuối của bậc phổ thông và thi lấy chứng chỉ tốt nghiệp trung học. Thang điểm để đánh giá kết quả thi là từ A*-G. Tương tự như tấm bằng GCSE còn có chứng chỉ tốt nghiệp trung học quốc tế, gọi tắt là IGCSE (viết tắt của International GCSE). Thang điểm để đánh giá cũng tương tự như GCSE và chứng chỉ này chỉ được quốc tế công nhận và được xem là một yêu cầu để học viên vào học tại các trường đại học nước Anh. Hoàn thành khóa học này học viên có thể tiến triển vào đại học thông qua khóa A Level.
b. Chứng chỉ A Level
Học sinh sau khi kết thúc khóa GCSE với số điểm từ A*-C từ 5 môn học trở lên có thể học tiếp các khóa sau phổ thông kéo dài 2 năm, gọi là A Level. Đây là chương trình được nhiều học sinh Anh cũng như học viên quốc tế lựa chọn. Trong mỗi khóa học học viên sẽ chọn học từ 4 – 6 môn khác nhau và mỗi môn được chia thành 2 phần riêng biệt là AS và A2.
- Ở chương trình AS, học viên sẽ chọn từ 4 – 6 môn, mỗi môn bao gồm 3 học phần và thi vào cuối năm học
- Ở chương trình A2, học viên chọn 3 môn trong số các môn bậc AS để tiếp tục học, mỗi môn bao gồm 3 học phần và thi vào cuối năm thứ 2
Thang điểm để đánh giá là từ A – E. Điểm trượt là U. Kết quả của chương trình A Level hoàn chỉnh sẽ cộng từ kết quả AS với A2. Khóa học này được xem là bước đệm vững chắc để học sinh quốc tế bước vào các trường đại học nước Anh.”
c. Tú tài quốc tế IB (International Baccalaureate)
Được xem như tương đương với khóa A Level và được nhiều nước trên thế giới đưa vào giảng dạy và được công nhận toàn cầu. IB được các trường tại Anh và hơn 60 quốc gia khác công nhận làm điều kiện nhập học ở bậc đại học. Học sinh sẽ học 6 môn bắt buộc trong đó có 3 môn ở mức độ tiêu chuẩn và 3 môn chuyên sâu. Vào cuối khóa, học viên phải tham gia kỳ thi quốc tế và viết một bài luận về môn học mà mình thích nhất trong số những môn đã học. Việc đánh giá học sinh được tiến hành thường xuyên thông qua các bài tập trong suốt 2 năm học cho tới kỳ thi tốt nghiệp do hội đồng về chương trình tú tài quốc tế (IBO – International Baccalaureate Organisation) tổ chức.
d. Khóa dự bị đại học (International Foundation)
Được xem là một con đường khác để bước vào các trường đại học nước Anh (ngoài A Level), dự bị đại học dành cho những ai hoàn tất lớp 11 tại Việt Nam và có mong muốn du học Anh Quốc bậc Cử nhân. Học sinh có thể tham gia các khóa học tại trường cao đẳng, đại học. Khóa học kéo dài 1 năn và giúp cho học viên đạt được yêu cầu tuyển sinh của các trường đại học, bồi dưỡng thêm tiếng Anh và phát triển kỹ năng mềm. Khóa học được thiết kế theo từng chuyên ngành cụ thể và được các trường đại học công nhận.
e. Dự bị Thạc sỹ
Một trong những ưu điểm lớn nhất của hệ thống giáo dục Anh Quốc là thời gian các khóa học ngắn, trong đó có Thạc sỹ. So với các quốc gia hùng cường về giáo dục khác như Úc, Mỹ, Canada, New Zealand… thì khóa Thạc sỹ tại xứ sương mù chỉ kéo dài 1 năm. Và cũng như khóa Cử nhân thì không phải ai cũng có thể đạt yêu cầu tuyển sinh trực tiếp của trường và phải trải qua khóa dự bị Thạc sỹ. Các khóa học này thường kéo dài từ 6 tháng đến 1 năm và bao gồm các môn học nền tảng có liên quan đến lĩnh vực chọn học, rèn luyện phương pháp học tập, nghiên cứu, kỹ năng tin học, phân tích số liệu, tìm và trích dẫn tài liệu tham khảo và viết luận.
f. Chương trình Tiến sĩ (PhD)
Chương trình Tiến sĩ (PhD) là chương trình tiến sĩ phổ biến nhất, thường yêu cầu sinh viên có một công trình nghiên cứu quan trọng do chính sinh viên viết và một luận án dưới sự hướng dẫn của một hoặc có thể là hai giáo viên hướng dẫn. Trong khi chương trình PhD là cách phổ biến nhất để lấy bằng tiến sĩ, các bằng tiến sĩ chuyên nghiệp và tiến sĩ theo hình thức “”con đường mới”” cũng đang là những lựa chọn phổ biến khác và có bao gồm yếu tố giảng dạy kết hợp nghiên cứu. Toàn bộ thời gian để hoàn thành chương trình tiến sĩ có thể mất từ 5 đến 8 năm.
Team SSDH
