SSDH – Các chương trình hỗ trợ học bổng của chính phủ thường là một phần trong những thỏa thuận của các quốc gia phát triển với các quốc gia đang phát triển. Các chương trình học bổng quan trọng, phổ biến nhất thường được hỗ trợ bởi Hoa Kỳ, Vương quốc Anh, Hà Lan, Bỉ, Thụy Điển, Thụy Sĩ, Na Uy, Úc, New Zealand và Nhật Bản. Nhiều chương trình học bổng chính phủ này nằm trong diện học bổng phát triển, trong đó sinh viên tốt nghiệp được yêu cầu quay lại quê hương của mình để phục vụ.
Fulbright là một chương trình trao đổi giáo dục quốc tế được đài thọ bởi chính phủ Hoa Kỳ, nhằm “thúc đẩy am hiểu lẫn nhau giữa công dân Hoa Kỳ và với công dân các quốc gia khác. Ra đời vào năm 1946 với mục đích trao đổi văn hóa giáo dục của các quốc gia “vì hòa bình” sau Thế chiến thứ hai, hiện đã có 155 quốc gia tham gia chương trình học bổng du học Mỹ này. Năm 2011, chương trình có mức tài chính lên đến $237 triệu đô – la Mỹ.
Thông tin từ chung về học bổng Fulbright
Tại Việt Nam, chương trình được bắt đầu vào năm 1992 với mục đích gia tăng sự hiểu biết lẫn nhau giữa hai quốc gia. Năm chương trình chính nằm trong học bổng Fulbright được khai triển tại Việt Nam gồm:
- Chương trình Trao đổi Học giả Hoa Kỳ
- Ctrình Trao đổi Học giả Việt Nam
- Chương trình Trao đổi Sinh viên Hoa Kỳ
- Chương trình Trao đổi Sinh viên Việt Nam
- Chương trình Giảng dạy Kinh tế tại Thành phố Hồ Chí Minh
Phòng Thông tin – Văn hóa Hoa Kỳ tại Hà Nội nắm quyền điều hành toàn bộ năm thành phần của chương trình trên.
Cơ hội cho sinh viên Việt Nam
- Chương trình Fulbright ở Việt Nam được quản lý bởi Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội.
- Chương trình Fulbright cho sinh viên quốc tế dành cho các sinh viên tốt nghiệp Đại học, những người trẻ mới đi làm và các nghệ sĩ nước ngoài đến nghiên cứu, học tập tại Hoa Kỳ trong thời gian một năm hoặc dài hơn.
- Chương trình Fulbright thăm viếng dành cho học giả, lại dành cho các nghiên cứu sinh sau Tiến sĩ đến học tại các học viện Hoa Kỳ trong thời gian từ một học kì đến một năm.
- Chương trình Fulbright học bổng tại nơi cư trú (Fulbright SIR Program) giúp các sinh viên học bổng và những người đi làm đến các khu học xá Cao đẳng và Đại học ở hoa Kỳ trong khoảng thời gian từ một học kì đến một năm, nhằm giảng dạy cho các sinh viên đang theo học Đại học. SIR cũng được xem như một nguồn lực bổ sung về chương trình giảng dạy cho các khoa, sinh viên và toàn thể cộng đồng.
Kinh nghiệm xin thư giới thiệu học bổng Fulbright
Một trong những yếu tố quyết định sự thành công của hồ sơ du học chính là thư giới thiệu, đặc biệt khi bạn xin học bổng danh giá của chính phủ như Fulbright. Dưới đây là một số kinh nghiệm xin thư giới thiệu của những sinh viên đã giành được học bổng Fulbright trong bài viết này.
1. Thư giới thiệu không cần quá hoành tráng: Xu hướng chung khi viết thư giới thiệu là nhờ những người có chức vụ quan trọng. Tuy nhiên, các trường đại học Mỹ nói chung và cả chương trình học bổng Fulbright rất coi trọng về độ chi tiết và nội dung thư giới thiệu. Những người đảm nhận chức vụ quan trọng thường bận rộn và có rất ít thời gian để viết thư giới thiệu về bạn một cách chi tiết. Hơn nữa, dù thư giới thiệu của bạn được viết bởi một người có chức vụ hay một giáo sư danh tiếng tại Việt Nam, bức thư cũng chỉ có giá trị tương đối bởi chưa chắc bộ phận tuyển sinh bên Mỹ đã biết về những người này.
Theo Lan Hương, Fulbrighter ngành báo chí năm 2009- 2011: Quan trọng là người viết thư trực tiếp làm việc và hiểu điểm mạnh của mình. Những người càng gần gũi với mình, càng hiểu mình thì giới thiệu sẽ dễ hơn. Khi bạn nhờ thầy cô hoặc sếp viết thư, nhớ nói rõ với họ về chương trình Fulbright để nội dung bức thư phù hợp với tiêu chí học bổng. Kinh nghiệm của Hương là nhờ sếp gạch các ý chính bằng tiếng Việt rồi tự mình dịch sang tiếng Anh và biên tập lại, sau đó đem cho sếp duyệt và ký. “Tớ thấy như thế rất hay vì mình vẫn dùng ý của sếp nhưng được diễn đạt theo cách có lợi nhất cho mình”.
2. Số lượng thư giới thiệu cho một hồ sơ học bổng: Thông thường, các trường yêu cầu ít nhất 2 bức thư giới thiệu. Thư giới thiệu nên có 1 bức thư về học thuật (academic), do giảng viên, giáo sư trường đại học viết. Bức thư còn lại về chuyên môn (Professional) do cấp trên hoặc đồng nghiệp cùng làm với bạn viết. Trong bài viết trên Vietnamnet, Đại diện trường đại học Northumbria, Ông John Hartwright cho biết: “Chúng tôi luôn mong đợi trong thư giới thiệu nêu bật được những tố chất đặc biệt trong học thuật cũng như những phẩm chất nghề nghiệp cần thiết của sinh viên”.
Các ứng viên làm hồ sơ Fulbright thường xin giới thiệu từ các giáo viên đã dạy mình. Tuy nhiên theo kinh nghiệm của một Fulbrighter chia sẻ trên TTVOL, các trường ở Mỹ lại rất coi trọng kinh nghiệm làm việc và quá trình phát triển, những tiến bộ bản thân bạn đạt được trong học tập và công việc. Điều này rất quan trọng với một bức thư giới thiệu đi học thạc sĩ quản trị kinh doanh. Vì vậy, đừng nên chỉ xin thư giới thiệu từ thầy cô giáo, hãy tìm đến cấp trên hoặc đồng nghiệp, những người đã làm cùng và thân thiết với bạn để xin thư giới thiệu.
3. Thư giới thiệu có thể viết online: Theo một chia sẻ trên Knowledge link group, thư giới thiệu có thể viết Online. Chẳng hạn nếu bạn xin thư giới thiệu từ những giảng viên đang làm việc và sinh sống tại nước ngoài, nhờ viết thư giới thiệu từ xa có thể tiết kiệm thời gian và chi phí cho bạn. Tuy nhiên một số ý kiến cho rằng thư giới thiệu phải ở dạng viết tay và đặt trong phong bì dán kín, có dấu/ chữ ký của người viết ở mép thư. Yêu cầu về thư giới thiệu có thể thay đổi bởi chương trình Fulbright, hoặc phụ thuộc vào trường bạn định xin học, vì vậy bạn nên liên hệ trực tiếp với chương trình Fulbright để được tư vấn và giải đáp.
Kinh nghiệm phỏng vấn học bổng Fulbright
Hàng năm từ đầu tháng 5 đến cuối tháng 7, Fulbright sẽ chọn ra 25 gương mặt xuất sắc nhất trong số 400-500 hồ sơ ứng tuyển bằng cách phỏng vấn khoảng 50 semi-finalist trên khắp cả nước. Vượt qua vòng hồ sơ, giây phút quyết định chính là kỳ phỏng vấn này. Bài viết dưới đây chia sẻ kinh nghiệm của anh Trần Ngọc Thịnh, cựu Fulbrighter 2009 với hi vọng giúp các bạn Fulbright semi-finalists chuẩn bị tốt nhất cho kỳ phỏng vấn này.
1. Mục đích của buổi phỏng vấn: Mục đích chính của buổi phỏng vấn là để ban lãnh đạo chương trình Fulbright hiểu về bạn nhiều hơn và cũng là cơ hội để bạn thể hiện năng lực, cá tính bản thân, những điều bạn chưa có cơ hội thể hiện trong vòng hồ sơ. Để chuẩn bị cho kỳ phỏng vấn, dù viết giỏi thế nào, bạn cũng nên rèn thêm cách trình bày ngắn ngọn, súc tích, dễ hiểu và đi thẳng vào vấn đề.
2. Bối cảnh của cuộc phỏng vấn: 2 địa điểm phỏng vấn truyền thống của học bổng Fulbright là khách sạn Daewoo – Hà Nội và khách sạn New World – Sài Gòn. Các ứng viên sẽ được phỏng vấn tại nhiều phòng khác nhau, chú ý đừng lơ đãng đi nhầm phòng.
3. Ai sẽ phỏng vấn bạn: Bạn sẽ được phỏng vấn bởi 2 người đến từ đại sứ quán, một cựu Fulbrighter, một giáo sư, hay giám đốc chương trình Fulbright. Người phỏng vấn thường có hiểu biết hoặc kiến thức về chuyên ngành bạn đăng ký. Dù vậy, hãy cố gắng trình bày theo cách dễ hiểu nhất, như việc bạn đang cố gắng mô tả những dự định nghiên cứu chuyên ngành của mình cho người ngoài ngành.
Và lưu ý, cho dù người phỏng vấn là người Việt hay người Mỹ thì bạn sẽ được phỏng vấn bằng tiếng Anh. Vậy nên, nếu còn yếu khâu phỏng vấn bằng tiếng Anh, bạn cần luyện tập thêm cho quen. Nhìn chung người phỏng vấn đều thân thiện, nhưng đôi khi họ thử thách khả năng tranh luận cũng như cách bảo vệ lý tưởng của bạn. Với trường hợp này, bạn cần thể hiện quan điểm của bản thân và giữ vững chính kiến của mình, kèm theo một thái độ bình tĩnh.
4. Cần chuẩn bị những gì cho buổi phỏng vấn: Kinh nghiệm của mình là các bạn đừng lo lắng hay chuẩn bị nhiều. Hãy là chính bạn, tức là hãy thể hiện đúng những gì bạn có. Nếu bạn xứng đáng, thì học bổng sẽ thuộc về bạn. Có 2 điều mà mình khuyên các bạn nên làm:
Thứ nhất, tìm hiểu kỹ về học bổng Fulbright. Đây là điều căn bản ai cũng cần biết, như khi bạn được hỏi hiểu biết về công ty lúc đi phỏng vấn xin việc. Chỉ khi hiểu về Fulbright một cách sâu sắc và thấu đáo, bạn mới có thể thu phục được cảm tình người phỏng vấn ngay từ phút ban đầu. Mục đích của học bổng Fulbright là thúc đẩy trao đổi văn hóa và giáo dục giữa 2 quốc gia, vậy bạn làm gì để giúp Fulbright đạt được sứ mệnh cao cả đó?
Thứ hai là đọc kỹ lại hồ sơ của mình, bởi người phỏng vấn sẽ xoay vào hồ sơ và bài luận của bạn rất nhiều. Ngoài ra, bạn nên cập nhật tình hình thực tế liên quan đến ngành học và kiến thức xã hội. Chẳng hạn, nếu bạn làm về Giáo dục, hãy tìm hiểu những vấn đề của giáo dục Việt Nam và trả lời câu hỏi bạn định làm gì để đóng góp cho nền giáo dục. Nếu bạn học Chính sách công, hãy nghiên cứu quy trình lập pháp ở việt nam, phản biện chính sách, có thể làm gì để cải thiện chính sách công. Bạn nào theo Public Admin và Public Policy có thể tham khảo thêm bài viết của mình về đề tài này để hiểu rõ và sâu hơn về ngành.
Và đừng quên trước khi vào phòng phỏng vấn hít thở thật sâu, bình tĩnh và tự tin nhưng đừng tự kiêu & tinh vi.
5. Mặc gì khi đi phỏng vấn: Các bạn nam mặc trang phục lịch sự như sơ mi, quần và giày âu, đầu tóc gọn gàng. Bạn có thể khoác thêm vest. Lời khuyên của mình dành cho các bạn nữ là ăn mặc nhẹ nhàng, kín đáo sẽ gây ấn tượng và thiện cảm với người đối diện.
6. Trước khi phỏng vấn: Bạn nên ăn sáng và căn giờ đến sớm trước 15 phút. Đến muộn vô cùng tối kỵ vì theo 1 nghiên cứu y học, đến muộn sẽ tạo ra tố chất gây ức chế thần kinh, tâm lý không thoải mái. Hơn nữa, đừng tự gây sức ép cho bản thân mà bối rối, lo lắng quá trước buổi phỏng vấn.
7. Trong phòng phỏng vấn: Khi đến lượt, một trong hai người phỏng vấn sẽ ra mở cửa mời bạn vào. Vì phỏng vấn có thể mất tới 45 phút nên tốt nhất hãy tắt chuông hoặc tắt hẳn điện thoại cho an toàn. Khi vào phòng, bạn nên ngồi thoải mái thẳng lưng, đừng gù lưng mà cho họ thấy bạn không tự tin. Ánh mắt tươi vui, nhìn thẳng để dò xem người phỏng vấn phản ứng ra sao với lời nói của bạn, nhìn đi nơi khác sẽ thể hiện bạn không thành thật và tự tin cho lắm.
Giọng nói nhẹ nhàng, từ tốn, không cần phải chuẩn vì Fulbright không chấm giọng hay mà nội dung bạn thể hiện khi phỏng vấn. Hãy cố gắng nói chậm, rõ, mạch lạc để đạt được mục tiêu giao tiếp. Nếu bạn nghe câu hỏi không rõ, có thể yêu cầu nhắc lại câu hỏi. Khi nghe, cố gắng tập trung nghe kỹ rồi dành khoảng 30 giây suy nghĩ xong mới trả lời.
Quan điểm: Trong phỏng vấn sẽ có nhiều câu hỏi có thể xếp vào dạng “nhạy cảm”, mang quan điểm cá nhân. Chẳng hạn như bạn nghĩ sao về cách Việt Nam ứng xử với Trung Quốc trong vấn đề biển Đông. Với dạng câu hỏi này, hãy giữ thái độ trung dung, chừng mực, cố gắng trả lời khéo như 1 nhà ngoại giao thực thụ. Bạn hãy ghi nhớ điều này, nhiều khi không phải cứ trả lời thẳng vào vấn đề mới là cách tốt nhất để gây ấn tượng. Nếu có thể kiểm soát được buổi phỏng vấn thì bạn nên tránh dẫn dắt buổi phỏng vấn vào các nội dung tự do tôn giáo, nhân quyền, wikileak, Snowden…
Kiểm soát nội dung: Đây là dạng phỏng vấn mở, tức là sẽ không có một bố cục câu hỏi nào cả, câu trả lời của bạn cho câu hỏi trước sẽ dẫn đến câu hỏi sau. Do đó, hãy suy nghĩ kỹ trước khi trả lời và dẫn dắt buổi phỏng vấn thành một buổi café nhẹ nhàng, ai cũng có dịp được nói, được chia sẻ. Đừng biến 2 người phỏng vấn thành 2 khán giả bất đắc dĩ ngồi nghe.
Đặt câu hỏi: Khi buổi phỏng vấn biến thành buổi trao đổi, bạn có thể đặt câu hỏi cho người phỏng vấn. Nếu bị hỏi mà không rõ, hãy thành thật và bày tỏ thái độ muốn học hỏi ý kiến của người phỏng vấn, từ đó chia sẻ quan điểm của bản thân bạn.Thường cuối buổi, khi được quyền đặt câu hỏi cho người phỏng vấn, đây là giây phút bạn có thể gây thiện cảm và kéo dài nếu thời gian phỏng vấn quá ngắn. Hãy đặt câu hỏi mở, tạo hứng thú, gắn với sở thích, lập trường của người phỏng vấn để họ sẽ chia sẻ với bạn lâu hơn.
8. Kết thúc buổi phỏng vấn: Chào hai người phỏng vấn một cách trân trọng, cảm ơn họ và gửi gắm vài lời cho tương lai, bắt tay, chào tạm biệt và ra về. Đừng quên chào cán bộ Fulbright đã kiểm tra hồ sơ của bạn. Bước ra khỏi phòng, việc đầu tiên cần làm là kiểm tra đồng hồ xem cuộc phỏng vấn kéo dài bao lâu. Theo kinh nghiệm phỏng vấn Fulbright, nếu nội dung phỏng vấn khá sôi nổi, kéo dài trên 45 phút thì bạn có thể yên tâm chờ kết quả.
Về nhà, bạn không cần phải viết thư cảm ơn sau phỏng vấn cho Fulbright. Chỉ cần nhớ viết ngay nhật ký hay chia sẻ để ghi lại những gì bạn đã trải qua, những câu hỏi phỏng vấn, những câu hỏi bạn đã hỏi để chia sẻ cho thế hệ sau đi sau mình. Đừng để lâu quá, rồi quên mất và mất tính thời sự.
Lựa chọn trường Đại học (University Placement) trong học bổng Fulbright
Học bổng Fullbright là học bổng toàn phần danh giá bậc nhất của chính phủ Hoa Kỳ. Giống như quy trình lựa chọn của các học bổng khác, Fulbright cũng có bước lựa chọn trường đại học và ngành học cho mình. Trong bài viết này là cụ thể quy trình lựa chọn trường của học bổng Fulbright và một số điểm khác biệt của quy trình chọn trường trong học bổng Fullbright so với các học bổng khác.
1. Các lựa chọn trường của Fulbright: Có khoảng 4.500 trường đại học và cao đẳng được công nhận trong danh sách của Fulbright trên toàn nước Mỹ cho bạn chọn lựa. Yêu cầu của mỗi trường cũng rất đa dạng (từ việc thi đầu vào đến điểm GPA, kinh nghiệm làm việc… ). Yêu cầu rất khác nhau không chỉ giữa các trường mà còn trong các ngành bạn định thi vào. Viện giáo dục quốc tế (IIE – Institute of International Education) sẽ lựa chọn những trường có hỗ trợ tài chính và trợ giúp sinh viên nhập học tốt nhất, đồng thời đáp ứng yêu cầu học tập của bạn. IIE sẽ nộp đơn xin học của bạn vào 4 trường với 4 mức độ cạnh tranh khác nhau.
2. Kế hoạch chọn trường của Viện giáo dục Quốc tế IIE:
IIE là người quyết định việc chọn trường và sẽ thay mặt bạn nộp đơn cho 4 trường đại học, bao gồm:
- “Safety”: 1 Trường có độ cạnh tranh thấp để bạn có khả năng được nhận cao
- “Stretch”: 1 Trường có độ cạnh tranh rất cao và danh tiếng, có khả năng khước từ đơn xin học của bạn, nhưng rất đáng để thử.
- “Middle”: 2 Trường ở mức độ vừa phải, có chương trình học phù hợp với mục tiêu của bạn và Fulbright.
Nếu đã lựa chọn được trường đại học, bạn cần gửi thư giải trình chi tiết đến IIE trước 9/10, nêu rõ lý do tại sao bạn muốn nộp đơn xin học theo nguyện vọng của mình. Những lý do chung chung như: Trường có chương trình phù hợp với mục tiêu và nguyện vọng bản thân, trường nằm ở vị trí có khí hậu đẹp… không được chấp nhận trong thư giải trình.
3. Tiêu chí chọn trường của IIE: Khi lên kế hoạch 4 trường nộp đơn, IIE sẽ cho cả trường bạn muốn theo học vào danh sách. IIE sẽ cân nhắc mục tiêu học tập của bạn và khả năng cạnh tranh của bạn so với các đơn xin học khác trong cùng ngành học tại trường đó.Tuy nhiên nếu hồ sơ xin học của bạn không đủ năng lực cạnh tranh vào trường bạn thích, IIE có quyền lựa chọn trường khác.
Những câu hỏi IIE đặt ra để chọn trường cho bạn:
- Chương trình học mạnh về học thuật hay thực hành? Có đáp ứng được các yêu cầu chuyên ngành và yêu cầu cá nhân bạn trong đơn xin học?
- Những môn học nào được đưa vào giảng dạy và độ linh hoạt của khóa học? (Chẳng hạn bạn có được theo học chương trình liên ngành hoặc đăng ký môn học ngoài chuyên ngành của mình?)
- Bao nhiêu học sinh cùng đến từ một quốc gia, cùng lựa chọn một lĩnh vực đăng ký vào chương trình này? (IIE không muốn các ứng viên học bổng Fulbright tập trung tại một trường, một ngành học)
- Những ý kiến phản hồi IIE nhận dược từ cựu du học sinh đã theo học tại trường/ khóa học
- Khả năng của bạn có đủ để theo học tại khóa học đó?
- Yêu cầu đầu vào của chương trình học (TOEFL, GRE/GMAT, GPA, Kinh nghiệm làm việc) (việc đạt yêu cầu đầu vào tối thiếu của chương trình học không đảm bảo bạn được nhận vào các chương trình học tốt và chất lượng).
4. Quá trình nộp đơn vào các trường Đại học: IIE sẽ gửi hồ sơ của bạn cho danh sách 4 trường đại học, cùng với một lá thư với nội dung thông báo bạn là ứng viên cho chương trình học bổng danh giá Fullbright. Trong thư nhấn mạnh những phẩm chất đặc biệt, thế mạnh của bạn, thông tin về hệ thống giáo dục Việt Nam…
Trong quá trình trường duyệt hồ sơ, IIE tích cực liên hệ, cung cấp thông tin cho nhà trường, lên kế hoạch phỏng vấn qua điện thoại với văn phòng tuyển sinh. IIE sẽ theo dõi, giám sát và quản lý hồ sơ của bạn để gia tăng hết mức có thể khả năng được nhận và mức hỗ trợ tài chính cho bạn. Trong quá trình duyệt hồ sơ, bạn có thể được yêu cầu nộp thêm bài luận hoặc một số giấy tờ cần thiết bổ sung cho hồ sơ của mình.
5. Quyết định nhận học : Khi nhận được quyết định cuối cùng của bộ phận tuyển sinh trường đại học, IIE làm việc với ban quản lý chương trình Fulbright Việt Nam, cân nhắc chương trình thỏa mãn tiêu chí chọn trường của bạn lẫn Fulbright Việt Nam.
Fulbright mong muốn sự đa dạng về vị trí địa lý và trường học (điều này đồng nghĩa với việc hồ sơ của các Fullbrighter không được tập trung vào 1 trường/1 khu vực địa lý). Một khi lựa chọn trong kế hoạch nộp đơn của bạn được chấp nhận, IIE sẽ rút tất cả các đơn xin học tại các trường còn lại trong kế hoạch nộp hồ sơ. Chương trình Fullbright tại Việt Nam khi đó sẽ thông báo cho bạn quyết định cuối cùng về việc chọn trường, thông thường vào khoảng đầu hoặc giữa tháng 5.
Sau khi các lựa chọn trường được chính thức công bố, IIE sẽ gửi thông tin liên lạc của trường và toàn bộ tài liệu từ trường đại học, chẳng hạn giấy nhập học, hướng dẫn chọn nhà ở, điều khoản học bổng (trợ cấp hàng tháng, ngày hết hạn học bổng…) tới chương trình Fullbright Việt Nam.
6. Khung thời gian của việc chọn trường:
- Tháng 10: IIE nhận hồ sơ đăng ký
- Tháng 11 – tháng 12: Văn phòng IIE nghiên cứu và nộp đơn xin học
- Tháng 3 – tháng 5: Các trường đại học nhận được đơn xin học sẽ ra quyết định
- Tháng 4 – tháng 6: Việc lựa chọn trường đi đến quyết định cuối cùng và được thông báo cho các ứng viên nhận được học bổng.
Nguồn: Scholarshipplanet
