SSDH – Trong những năm gần đây, Việt Nam đã từng bước làm chủ công nghệ vũ trụ. Việc phóng thành công vệ tinh quan sát trái đất VNREDSat-1A năm 2013, MicroDragon năm 2019, cùng nhiều công trình, dự án được đầu tư thiết kế như Đài thiên văn Nha Trang và Đài thiên văn Hòa Lạc đưa vào sử dụng đã góp phần đưa Việt Nam trở thành một trong những nước đi đầu khu vực Đông Nam Á về Vũ trụ. Vậy ngành Vũ trụ và Ứng dụng là gì? Ra trường làm gì?
Vệ tinh MicroDragon “made in VietNam” phóng thành công năm 2019
Ngành Vũ trụ và Ứng dụng là gì?
Vũ trụ là một khái niệm rộng lớn bao hàm tất cả mọi thứ, từ những thiên hà và những ngôi sao xa xôi cho đến các hành tinh trong Hệ Mặt Trời, bao gồm cả Trái Đất. Do vậy, nghiên cứu vũ trụ là một lĩnh vực nghiên cứu rộng lớn và được phân loại thành ba hướng chủ yếu: 1. Viễn thám – Quan sát Trái Đất; 2. Công nghệ vệ tinh; 3. Vật lý thiên văn
Viễn thám là công cụ không thể thiếu trong việc giám sát các đối tượng trên phạm vi rộng lớn như: tác động của biến đổi khí hậu và nước biển dâng; quản lý đất đai, theo dõi mùa vụ, đánh giá biến động rừng; dự báo, giám sát và đánh giá thiên tai, bão lũ, lũ lụt, trượt lở đất đá và an ninh quốc phòng… Nói cách khác, viễn thám đo đạc, thu thập, nghiên cứu, xử lý thông tin các đối tượng trên bề mặt trái đất và khí quyển thông qua các ảnh chụp từ vệ tinh mà không cần trực tiếp đến hiện trường.
Việt Nam là một trong những quốc gia chịu tác động mạnh mẽ nhất của biến đổi khí hậu. Mỗi năm Việt Nam thiệt hại khoảng 1,5% GDP (tương đương 3 tỷ USD) do thiên tai. Việc sử dụng nguồn thông tin vệ tinh giúp kịp thời dự báo, phòng tránh giảm nhẹ thiệt hại. Phát triển công nghệ Viễn thám đã trở thành chiến lược Quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2040.
Công nghệ vệ tinh là việc nghiên cứu, thiết kế, chế tạo, vận hành vệ tinh đưa vào không gian. Ngoài vệ tinh Vinasat 1, Vinasat 2 là vệ tinh viễn thông phục vụ truyền hình, thông tin liên lạc, chúng ta còn cần nhiều vệ tinh quan sát trái đất.
Sự kiện phóng thành công vệ tinh VNREDSat-1A năm 2013 và MicroDragon năm 2019 với mục đích giám sát tài nguyên thiên nhiên, môi trường, thiên tai, biến đổi khí hậu, đảm bảo an ninh quốc phòng đã đánh dấu những bước đi vững chắc cho khả năng phát triển và điều khiển vệ tinh. Đến cuối năm 2020, Việt Nam sẽ tiếp tục phóng vệ tinh Nano Dragon và tiến tới chế tạo vệ tinh có giá trị cao là LOTUSat-1 và LOTUSat-2 trong tương lai.
Vật lý thiên văn là lĩnh vực nghiên cứu về các thiên thể và các hiện tượng tự nhiên có nguồn gốc ngoài Trái Đất như các ngôi sao, thiên hà, ngoại hành tinh, môi trường liên sao, hay bức xạ nền vũ trụ. Thông qua bức xạ phát ra từ các thiên thể trong các dải phổ điện từ, các tính chất của chúng sẽ được xác định như: độ sáng, khối lượng riêng, nhiệt độ, và thành phần hóa học, từ đó có thể xây dựng mô hình lý thuyết về sự hình thành và vòng đời của các thiên thể trong vũ trụ. Đây là một trong những lĩnh vực được trao nhiều giải Nobel nhất cho đến nay.
Trong thực tiễn, các kỹ thuật của vật lý thiên văn được ứng dụng trong mọi lĩnh vực của đời sống như y tế (chẩn đoán hình ảnh, chụp cắt lớp CAT scan, PET scan, X-quang…), trong công nghiệp (nhiếp ảnh, xử lý ảnh, lập trình – mô phỏng trong công nghiệp chế tạo, truyền thông đa phương tiện), và công nghiệp quốc phòng.
Học ngành Vũ trụ và Ứng dụng là học gì?
USTH (ĐH Công nghệ Hà Nội) là trường đại học tiên phong tại Việt Nam đào tạo về ngành Vũ trụ và Ứng dụng từ hệ Đại học đến Tiến sĩ theo 3 định hướng ứng dụng: Viễn thám; Vật lý thiên văn; Công nghệ vệ tinh.
Chương trình được xây dựng dựa trên sự hợp tác, hỗ trợ mạnh mẽ từ các đối tác giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực Vũ trụ như tại Pháp và Việt Nam như Đài thiên văn Paris, Đại học Montpellier, Đại học Paris, Đại học Paris Est-Créteil, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam,…
Cơ hội học tập và hướng dẫn bởi các giáo sư, tiến sĩ giỏi trong nước và quốc tế, cùng ngôn ngữ giảng dạy 100% bằng tiếng Anh giúp sinh viên dễ dàng làm chủ các kiến thức mới nhất về khoa học và công nghệ vũ trụ.
Giáo sư Yannick Giraud-Héraud, Trưởng Khoa Vũ trụ và Ứng dụng trong một tiết học tại USTH
Ngoài việc học tập song song giữa lý thuyết và thực hành, khoa Vũ trụ và Ứng dụng thường xuyên tổ chức các buổi seminar, hội thảo khoa học, với diễn giả chính là các chuyên gia trong và ngoài nước. Qua đó sinh viên không những có cơ hội tìm hiểu về các định hướng nghiên cứu mới nhất trên thế giới, mà còn có thể trao đổi học thuật trực tiếp với các diễn giả.
Hàng năm, khoảng 60% sinh viên cử nhân và 100 % học viên thạc sĩ có cơ hội thực tập 3-6 tháng tại những cơ sở đầu ngành trong lĩnh vực Vũ trụ như: Viện Vật lý địa cầu Paris; Trung tâm nghiên cứu vũ trụ quốc gia Pháp; Trung tâm nghiên cứu Ames của NASA; Đại học Cornell, Mỹ; Viện Khoa học Thiên văn và Vũ trụ (KASI), Hàn Quốc;…
Cơ hội nghề nghiệp ngành Vũ trụ và Ứng dụng?
Tốt nghiệp ngành Vũ trụ và Ứng dụng, sinh viên có thể làm việc ở các vị trí, cơ quan sau:
- Chuyên viên thiết kế, điều khiển và lắp ráp vệ tinh và tín hiệu vệ tinh từ các Công ty Viễn thông (Vinaphone, Mobifone, Viettel); các công ty dịch vụ truyền hình (K+, VTC, AVG, HTV, VTV, VOV, VOH…).
- Các Cơ quan phát triển Vệ tinh như: Trung tâm Vũ trụ Việt Nam, Viện Công nghệ Vũ trụ,..
- Các cơ quan sử dụng, nghiên cứu, phát triển các sản phẩm viễn thám như: các đơn vị trực thuộc các Bộ, Sở Tài Nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Khoa học và Công nghệ, Giao thông, Viện Hàn Lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam;
- Các cơ quan, công ty trong nước và quốc tế hoạt động trong lĩnh vực giám sát, dự báo, quản lý tài nguyên thiên nhiên, môi trường, thiên tai
- Tham gia các dự án nghiên cứu về môi trường và biến đổi khí hậu tại các tổ chức phi chính phủ như GIZ, Tổ chức Lương thực thế giới (FAO), Tổ chức bảo tồn tự nhiên và đa dạng sinh học (Winrock International), tổ chức bảo vệ động vật hoang dã (WCS)..
- Nghiên cứu, giảng dạy trong các Trường, các viện nghiên cứu có chuyên ngành liên quan về Vật lý, Vật lý thiên văn, Khoa học Trái Đất…
SSDH (nguồn: ĐH CN Hà Nội)
