Sẵn sàng du học – Phần 1, SSDH đã chia sẻ với các bạn kinh nghiệm thích ứng với cuộc sống mới tại Hoa Kì. Hôm nay chúng ta lại tiếp tục với phần 2 nhé, chúc các bạn thành công trong cuộc sống tại xứ sở cờ hoa.
7/ XE VÀ VĂN HÓA GIAO THÔNG MỸ.
Nếu như tại VN chiếc xe là tài sản vô cùng quý giá và được gắn liền với tên tuổi của chủ xe cách cao trọng tùy theo giá trị của xe, thì ở Mỹ xe chỉ là phương tiện. Nói như vậy để các bạn hiểu rằng nếu đi xe đắt tiền thì cũng chẳng ai khen, và xe rẻ thì cũng chẳng ai chê, ra đường xe cộ tấp nập chẳng ai để ý,và mới qua thì cũng đừng mặc cảm gì khi đi chiếc xe cũ.
Mua xe cũ hay mới.
Mỹ là vương quốc xe hơi mà không quốc gia nào có được, vì hội đủ hai điều kiện đó là đất rộng và dân giàu nhưng xe rẻ hơn ít nhất 1/3 so với VN, hệ thống xa lộ tốt, nên loại xe gì cũng có, tha hồ mà chọn. Từ thượng vàng hạ cám đều có, xe từ vài trăm đến vài nghìn usd là đi được rồi, khi nào khá giả thì chơi xe sang, độ xe, độ gầm,ống bô nẹt ga …
Mua xe cũ thì có thể vào các trang Craigslist.com, Carmax.com… chọn xong nhờ người thân dắt đi mua.
Bằng lái mới thì nên mua xe cũ, khi nào bằng cũ thì mua xe mới nếu hội đủ điều kiện. Lúc đầu mua xe cũ có nhiều thuận tiện hơn, vì địa danh xa lạ và xe cộ đông đúc thì lỡ có va quẹt hoặc đâm nhau móp méo cũng không xót, và tiền bảo hiểm cũng không cao. Vài năm sau sắm xe mới thì xe cũ vẫn còn hữu ích cho việc đem ra cày, xe mới đâu chạy lung tung mà lên mile mất giá trị.
Bạn nào có người thân thì xin ké vô bảo hiểm của họ, tiền mỗi tháng cũng hạ chút ít. Các bạn trẻ mới có bằng lái thì cũng đừng nên đua đòi mà mua xe mới, tiền bảo hiểm rất kinh khủng, cứ chịu khó vài năm sau rồi tính.
- Văn hóa giao thông ở Mỹ là giành nhau …nhường đường, dĩ nhiên cũng có những trường hợp đi xe kiểu VN, nhưng may mắn lắm mới gặp, hệ thống giao thông chằng chịt, xe chạy như bướm nhưng cái nào ra cái đó.
- Lái xe bên nầy không khó, chủ yếu các tình huống như khi đang giao thông đến ngã tư mà đèn xanh đỏ mất tín hiệu, hoặc rẽ trái không có đèn tín hiệu mũi tên sẽ chạy thế nào…học lái xe ban đầu nên nói người dạy cho mình chạy nhiều những nơi phức tạp,và nên hỏi họ để biết .
- Bảo hiểm xe muốn mua một hay hai chiều cũng được, xe càng cũ bảo hiểm càng thấp,nếu học sinh trung học trên 18 tuổi lái xe thì nên đưa giấy điểm cho họ xem,hạnh kiểm tốt thì được giảm chút ít.
- Khi đèn đỏ của School bus chớp nháy và bảng Stop bung ra nơi của tài xế, tất cả đều phải dừng.
- Khi đang chạy mà nghe còi hụ hoặc đèn quay của xe ưu tiên ( cảnh sát,cứu thương,cứu hỏa ) thì nhanh chóng tấp xe vào lề phải để nhường đường ( dù đường rộng),nếu đường chật xe không có chỗ tấp lề thì cứ đứng yên một chỗ để tự họ tìm đường họ đi.
- Gặp Police quay đèn sau xe mình thì cần tìm chỗ thuận tiện đậu sát bên phải đường, tắt máy, hạ kính và hai tay để trên vô lăng. Nên hợp tác với họ cách vui vẻ và ký giấy phạt (nếu có). Việc ký giấy không phải là nhận tội, vì còn phải ra tòa tranh luận (nếu mình đúng) hoặc chấp nhận nếu mình có lỗi.
- Thường thì Police bắt lỗi là dính, khó mà bắt sai, vì làm sai thì họ phạm luật. Nếu lỡ bị phạt thì nên đăng ký học (nếu trong giấy yêu cầu ), đồng thời viết check trả tiền phạt ngay theo địa chỉ ghi trong giấy,cùng kèm theo lá thư viết lời xin lỗi và cam đoan (viết càng cảm động càng tốt, thí dụ như đây là lần đầu tiên tôi mới đi con đường nầy nên lạ , hôm nay chuyện tình cảm tôi gặp điều buồn nên giờ đó tôi thiếu tập trung, sáng nay nhận tin bạn tôi vào bệnh viện… vân vân và mây mây… ). Khoảng 99% đều được ân xá và trả lại tiền phạt. Còn nếu như tỏ vẻ ngạo mạn thì mệt lắm, không những mất tiền ban đầu mà còn lưu danh nơi v, Police, bảo hiểm tăng …
Con tôi nó bị ba lỗi cùng lúc, cũng may nhờ người đi trước kinh nghiệm bày khôn (chắc là khôn ranh, nhưng khổ nỗi người Mỹ họ tin sái cổ) nên tòa tha bỗng, nay chia xẻ chút kinh nghiệm không muốn xảy ra nầy.
8/ HỌC HÀNH.
- Nhập học cho trẻ cần phải có bìa vàng chích ngừa, dịch khai sinh và học bạ, cấp nào thì dịch cấp đó.
- Đem theo các giấy như bill tiền điện, nước để họ biết mình đang ở địa chỉ cư ngụ.
- Trẻ sẽ được kiểm tra Toán và Anh văn, sau đó được sắp lớp. Thường thì các bậc phụ huynh luôn muốn con mình tiếp tục học lớp đang học tại VN, thí dụ ở VN đang học lớp 9 thì qua đây cũng muốn học tiếp lớp 9. Điều nầy không quan trọng và không cần nôn nóng,vì có thể các môn khác trẻ giỏi,nhưng Anh văn thì chắc chắn là không thể bằng ,mà môn nầy lại là chính.
- Học sinh muốn ăn mặc gì cũng được,nên tránh vấn đề kỳ thị chủng tộc, đôi khi có nơi cũng có bắt nạt, nếu gặp vậy thì gọi ngay 911,vài phút sau Police sẽ xuất hiện…
- Trẻ đi học không phải tốn bất cứ một loại phí nào cả. Ban đầu trẻ sẽ được ăn trưa miễn phí tại trường (vì nhà mới qua nên nghèo mà). Nếu chưa thích hợp đồ ăn thì có thể ăn trái cây, uống sữa, hoặc đem cơm theo, sau nầy lâu dần sẽ quen và thích đồ ăn Mỹ, nói chung bọn trẻ dễ hội nhập.
- Trẻ tốt nghiệp High School thì nhà trường sẽ mời phụ huynh tham dự lễ,đối với người Mỹ đây là điều rất quan trọng của đời người,vì trẻ đã trưởng thành và ra trường tự lập .
- CAO ĐẲNG CỘNG ĐỒNG (Community College)
- Các bạn qua đây trên 18 tuổi, tôi khuyên nên tiếp tục việc học, đừng vì lý do gì mà bỏ học nếu còn có điều kiện và cơ hội, và cha mẹ cũng nên hỗ trợ điều nầy. Nếu như không học cũng làm ra tiền, có học cũng làm ra tiền, nhưng chắc rằng người ta sẽ tôn trọng người có học nhiều hơn. Các bạn trẻ cứ tin điều đó đi.
- Nếu vào Community College thì nên tách rời khỏi gia đình (VN thường gọi là tách hộ khẩu ), tự lập việc làm và việc học,điều nầy sẽ có lợi rất nhiều về chương trình hỗ trợ tài chính (Financial Aid – FA) từ chính phủ cho sinh viên,đồng thời đi làm thêm…
- Trước hết, phải đăng ký học chương trình tiếng Anh ESL (English as a Second Language). Các bạn vào trường không cần phải đem theo bằng cấp gì cả, cứ khai mình đã học lớp nào ở VN cũng được và người ta cũng không cần hỏi bạn trình độ gì. Sau đó sẽ được đưa vào phòng để thi ,người ta dựa vào kết quả và sắp lớp ( level) cho bạn .( thường thì bạn sẽ ngồi một mình trước máy vi tính và được kiểm tra 4 kỹ năng ( nghe,nói,đọc,viết )
- Thời gian học mình tự chọn sao cho thuận tiện, lấy một hoặc hai lớp tùy khả năng mình.
- Bắt đầu tháng 1 của năm thì nên điền đơn xin FA (online), có nơi bắt buộc sinh viên phải cư trú được một năm thì mới cho, có nơi không. Sinh viên đi làm không được thu nhập quá mức quy định nếu nhận check, còn cash thì không sao, trên mức quy định thì sẽ không được hỗ trợ FA. (điều nầy tùy bang ).
- Khi học xong chương trình ESL thì các bạn sẽ chuyển qua chuyên ngành. Lúc nầy thì trình độ của bạn mới yêu cầu xuất hiện, vì sẽ được kiểm tra Toán và Anh văn, nếu như đi vào ngành y thì thêm Hóa, Sinh…
- Các ngành học cũng tùy bang,thường thường các bạn trẻ học về kế toán,khai thuế,sữa chữa ô tô, công nghệ thông tin,xét nghiệm…
- Chính phủ Mỹ luôn tạo điều kiện và hỗ trợ cho bất cứ người nào muốn học. Thường thì người Việt mới định cư họ chọn đi lên từ hệ cao đẳng, bởi đây là điều kiện tốt nhất để vừa học vừa làm, tiếp tục lên đại học thì vừa làm vừa học. Cách nầy ít tốn mà vẫn có kiến thức, bằng cấp vẫn được trọng dụng.
…. Vấn đề học hành bạn nào biết thì chia sẻ thêm.
9/ VIỆC LÀM
- Việc làm ở Mỹ không thiếu, đặc biệt kể từ khi ông Trump làm Tổng thống, việc làm nhiều và tăng lương.
- Gia đình nào có nhiều con trên 18 tuổi thì bước đầu không lo, vì đây là tuổi được phép đi làm.
- Có thể tìm báo người Việt để xem nơi tuyển người, hoặc hỏi bạn bè người quen giới thiệu việc làm. Cuộc sống sẽ rất chán nếu như không có gì để làm, và đất Mỹ là càng rất khó (điều nầy sẽ nói sau). Bạn nào ở CA thì vô trang nguoi-viet.com (mục Rao vặt sẽ thấy đủ thứ )
- Mới qua thì nên làm bất cứ chuyện gì, miễn phù hợp và có tiền là được. Sau nầy dần quen biết thì kiếm việc làm lâu dài, bất cứ tuổi nào cũng có việc làm cả. Tốt hơn nên làm đóng thuế cho chính phủ, làm chui nhủi hoặc nhận cash thì về lâu dài không có lợi, bởi lẽ mình sống ở Mỹ cho đến già chứ không phải một vài năm. Tuy nhiên, điều nầy cũng tùy mỗi người, mỗi gia đình.
- Đừng bao giờ cho rằng việc nầy không phù hợp,việc kia không thích, cũng đừng mặc cảm về việc làm, nghĩa là đừng bao giờ mang tư tưởng người Việt để sống trên đất Mỹ nầy,điều đó sẽ tự mình hại lấy mình.
- Hãng có nhiều loại, hãng lớn thì benefits tốt hơn hãng nhỏ. Tuyệt đối không được phân biệt chủng tộc và lạm dụng tình dục. Đây là điều cấm đầu tiên của luật pháp nơi làm, và sẽ bị đuổi việc ngay từ lần đầu vi phạm.
- Thông thường hãng không yêu cầu người xin việc phải biết tiếng Anh thì thôi, nếu nhận mình vào thì họ phải lo thông dịch viên, họ nói mà mình không hiểu là lỗi của họ.
- Nếu người lao động không vi phạm nội quy thì không thể bị đuổi việc, tuy nhiên nếu chủ họ muốn mình tự nghỉ thì cũng không khó, thí dụ như cho làm ít giờ lại thì mình nản và tự đi tìm việc khác, đa số điều nầy xảy ra với người không chịu khó, biếng nhác, câu giờ. Đừng bao giờ nghe họ khen mà tự mãn,vì văn hóa giao tiếp Mỹ thì luôn xin lỗi,cảm ơn và khen.Đã có người lầm tưởng như vậy và khi bị sự cố và tỉnh thức thì đã muộn .
Người Mỹ họ đánh giá thái độ làm việc trước, sau đó mới xem về hiệu quả. Nghĩa là anh làm tốt mà phạm luật thì vẫn là người thừa (thí dụ như đi trễ, về sớm, câu giờ nói xấu…)
- Người Việt nam một số luôn tìm kiếm sự thụ hưởng cao nhất có thể, trong gia đình thường phân bổ một người đi làm nhận cash (nail, tóc, nhà hàng…) còn người kia thì làm hãng xưởng, vừa có bảo hiểm vừa có tiền nhiều mà cuối năm khai thuế thì thuộc nhà nghèo, lấy lại tiền từ chính phủ. Dĩ nhiên một phần nào đó chứ không phải gia đình nào cũng vậy.
- Các bạn cũng có thể gia nhập vào trang Kết nối Việt để tìm sự hướng dẫn khi cần, tôi thấy trang nầy có rất nhiều người Việt sống lâu năm và nhiều bang ,họ cũng rất nhiệt tình .
Bạn nào có ý gì hay và đã gặp thì nên chia sẻ thêm cho các thành viên của mình, cầu cho họ được đi con đường ngắn nhất để dẫn đến thành công.
Chúc các bạn gặp nhiều may mắn.
9/ VẤN ĐỀ HỌC LÁI XE.
Tôi thấy các bạn trên diễn đàn và nhiều nơi quan tâm đến vấn đề nầy, và đây là điều đầu tiên của một người cần phải có khi định cư Hoa kỳ, vì:
- Xe là phương tiện di chuyển mỗi ngày dùng để đi làm, đi học, đi chơi, mua sắm…Mọi việc sẽ dễ dàng chủ động hơn khi mình biết lái xe, không thể trông chờ ai đó giúp mình được cả,nếu có cũng chỉ vài ngày. Dĩ nhiên đa số là như vậy, không phải là tất cả.
- Giấy phép lái xe (ID) cũng là một thẻ căn cước dùng để sử dụng cho mọi việc liên quan khi cần, vì vậy luôn luôn phải có trong người (đi học, đi làm, đi bác sĩ,đi mua sắm…)
- Các bạn có thể thắc mắc, nếu người không biết lái xe thì sao, làm sao đi lại và có ID. ? Những người nầy có thể đi bus, hay do người nhà sắp xếp. ID có thể thi lý thuyết thì DMV sẽ cấp hoặc mua (không có giá trị lái xe)
Học lái xe ở Việt Nam hay Mỹ
Đề tài nầy nêu ra sẽ gây tranh cãi thú vị, bởi các bạn lo là đúng. Nhưng thực tế khi đặt chân lên Mỹ thì nó không căng thẳng và sợ hãi đến như vậy.
Về giao thông thì VN luôn khác Mỹ từ ý thức lái xe, phương tiện, đường sá, tín hiệu…
Riêng về cá nhân tôi cho rằng học lái xe ở VN trước là điều không cần thiết, vừa tốn tiền mà lại tốn công, thậm chí mang theo phản xạ của giao thông VN mà áp dụng tại Mỹ khi đi là điều phản tác dụng,có khi rớt nếu đi thi. Các bạn sẽ thấy không có chuyện ưa bóp còi, đá đèn, lạng lách, qua mặt như ở VN…
Giao thông Mỹ tốt ở chỗ ý thức người tham gia giao thông, vì vậy chỉ cần nghĩ ngơi vài ngày khi đến Mỹ là bắt đầu vô học lý thuyết, người nhà có thể kiếm bộ đề thi của bang mình ở, đồng thời ra DMV lấy sách hướng dẫn giao thông, đây là sách hướng dẫn, không phải đề học để thi. Tuy nhiên, 2/3 bài học là nằm trong sách nầy. Đến Mỹ, người nhà nếu rãnh rỗi thì dạy cho mình, còn không thì thuê. Thường thì họ dạy bao cho mình đậu, thi không quá ba lần.
Theo quan sát, khoảng 95% người chưa biết gì về xe, nếu học ở Mỹ thì đậu ngay lần đầu. (trừ phụ nữ chậm chạp và người lớn tuổi )
Cần phải biết tín hiệu giao thông và ứng xử giao thông. Thí dụ rẽ trái không tín hiệu chỉ dẫn khi đèn xanh, tự nhiên mất tín hiệu đèn ngay ngã ba, ngã tư (mấy bạn du lịch sang đây chạy xe hay bị tai nạn nầy, vậy nên hỏi người dạy cho kỹ)
Nên chạy đoạn đường nào mà khi thi giám khảo hay cho chạy, đi nhiều để quen đường vì khi mới sang đây mọi thứ đều to lớn và xa lạ, sẽ thiếu tự tin.
Khi thi người ta sẽ để ý nhiều về thái độ hơn là kỹ năng. Có bằng lái rồi chạy thế nào tùy thích, dĩ nhiên là đừng phạm luật.
Các bạn có thể xem bang nào cho thi ngôn ngữ nào tại đây. https://www.usenglish.org/…/fact-sheets-languages-used-for…/
Có thể làm bài thử tại đây : https://driving-tests.org/
Bạn nào sẽ định cư Oregon thì cho địa chỉ email, tôi sẽ gởi tài liệu học (tài liệu 2017, dạng PDF). Ở Mỹ, mỗi bang sẽ là luật khác nhau, bang nào học bang đó, không như VN.
Bạn nào có ý hay và kinh nghiệm về xe, về giao thông, bổ sung thêm cho phần thuận tiện.
Vài dòng hầu chuyện, các bạn rãnh rỗi đọc cho vui. Có ý gì hay góp vô nhé. Cầu chúc tất cả đều sớm đến nơi mình ưa thích. Hãy bình luận và chia sẻ thêm các kinh nghiệm với chúng tôi nhé.
SSDH Team
