Học được gì từ chính sách học phí, hỗ trợ tài chính cho sinh viên của Nhật Bản?

Sẵn sàng du học – Học phí của Đại học Nhật Bản đã tăng đáng kể trong vài năm qua; học phí của các đại học quốc gia năm 2010 cao gấp 40 lần so với năm 1972.

LTS: Chủ đề báo cáo “Tiếp cận và chia sẻ chi phí trong giáo dục đại học Nhật Bản: Học phí và Chính sách hỗ trợ tài chính cho sinh viên” được trình bày tại Diễn đàn Bắc Kinh năm 2012. 

Bản gốc là “Cuộc Khảo sát học sinh phổ thông và phụ huynh năm 2006”. Sau đó các tác giả báo cáo đã tham gia “cuộc khảo sát mới với phụ huynh các học sinh tốt nghiệp phổ thông năm 2012”.

Cuộc khảo sát này được thực hiện theo dự án “Nghiên cứu thực nghiệm về chia sẻ chi phí và hỗ trợ tài chính cho sinh viên” do Hiệp hội Xúc tiến Khoa học Nhật Bản tài trợ.

Các tác giả đã so sánh kết quả Khảo sát năm 2006 với Khảo sát năm 2012 với hy vọng cung cấp cho độc giả những thay đổi rất thú vị giữa hai cuộc khảo sát. 

Để tiến hành công trình này, các tác giả đã khảo sát cải cách giáo dục, đặc biệt là chính sách về học phí và chương trình hỗ trợ tài chính cho sinh viên, tại Úc, Trung Quốc, Anh, Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thụy Điển và Hoa Kỳ. 

Một số kết quả của nghiên cứu đã được công bố trong Kobayashi (ed.), 2008 và 2012. Nhật bản đang cố gắng giảm sự chênh lệch trong tiếp cận giáo dục đại học cho sinh viên xuất thân từ gia đình có thu nhập thấp, khi phải đối mặt với tài chính công đang bị xiết rất chặt suốt từ 1972. 

Tính đến 2010, học phí ở các Đại học Quốc gia Nhật Bản tăng lên 40 lần. Tuy nhiên, các đại học công lập Nhật Bản rất tích cực nghiên cứu đưa ra các sáng kiến cải tiến chính sách hỗ trợ tài chính, khuyến khích sinh viên thuộc diện thu nhập thấp vay tiền để trả học phí. 

Điều này được giải thích bởi sự khác nhau về quá trình doanh nghiệp hóa và quản trị đại học công, tập trung quyền lực nhiều vào cấp Hội đồng trường, nếu so sánh giữa Nhật Bản với Trung Quốc. 

Hôm nay trong bài viết gửi tới Báo Điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ Mai Văn Tỉnh – Phó ban nghiên cứu chính sách của Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam chia sẻ tài liệu liên quan đến chủ đề chi phí và hỗ trợ tài chính cho sinh viên, đặc biệt khi đối với các nhà hoạch định chính sách và quản lý giáo dục đại học của các nước đang phát triển như Việt Nam chưa có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực này. 

Tòa soạn trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc.

Bài viết đề cập 5 vấn đề về khả năng tiếp cận trong giáo dục đại học của Nhật Bản bao gồm: học phí đại học và chương trình hỗ trợ tài chính sinh viên; hiện trạng tiếp cận và bình đẳng trong giáo dục đại học; chia sẻ chi phí trong giáo dục đại học; chương trình mới miễn trừ học phí tại Đại học Tokyo; và các chính sách để giải quyết những vấn đề này, trong đó có cả khảo sát của về tiếp cận và bình đẳng trong giáo dục đại học.

Thứ nhất, chính sách học phí và chương trình hỗ trợ tài chính sinh viên

Hình 1: Các thay đổi về học phí của đại học quốc gia, tính theo giá đồng Yên hiện tại (2013)

Từ hình 1 cho thấy, học phí của Đại học Nhật Bản đã tăng đáng kể trong vài năm qua; học phí của các đại học quốc gia năm 2010 cao gấp 40 lần so với năm 1972 và học phí của các trường đại học và cao đẳng tư thục cũng tăng nhanh. 

Yếu tố chính nằm đằng sau sự gia tăng này là việc giảm nhanh trợ cấp của chính phủ cho các trường đại học. Các khoản trợ cấp của chính phủ cho các đại học quốc gia đã giảm từ năm 2004 (Hình 2). 

Các khoản trợ cấp của chính phủ cho các trường đại học tư thục đã không giảm về khối lượng tuyệt đối, nhưng giảm theo tỷ lệ trợ cấp cho doanh thu của các trường (Hình 3).

Hình 2: Thay đổi về trợ cấp của chính phủ cho các đại học quốc gia, đồng Yên hiện tại (2013)

Số liệu: Bộ Giáo dục (MEXT)

Hình 3: Thay đổi trong trợ cấp chính phủ cho các đại học tư thục

Mặt khác, các khoản vay được cấp bởi Tổ chức Dịch vụ Sinh viên Nhật Bản, cơ quan cho sinh viên công lập vay lớn nhất, đã tăng nhanh chóng; tổng khối lượng cho vay hiện nay lớn hơn gấp mười lần so với mười năm trước (Hình 4). 

Vì đây là các khoản cho vay và không trợ cấp cho sinh viên cử nhân đại học, gánh nặng cho vay nặng hơn so với trước.

Hình 4:  Các thay đổi về cho sinh viên vay của Tổ chức dịch vụ sinh viên Nhật Bản

Thứ hai, cơ hội giáo dục đại học tính theo nhóm thu nhập

Sự gia tăng nhanh chóng về học phí và gánh nặng cho vay đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến các gia đình có sinh viên sắp vào đại học, ảnh hưởng đến quyết định có hay không nên nộp đơn vào đại học.

Điều này được phát hiện bởi cuộc khảo sát toàn quốc năm 2006 của chúng tôi với 4.000 cặp học sinh và phụ huynh, cung cấp bằng chứng rất rõ ràng về sự bất bình đẳng trong giáo dục đại học do thu nhập của các gia đình.

Báo cáo khảo sát đã được công bố bằng tiếng Nhật bởi Trung tâm Quản lý và Chính sách Đại học Nghiên cứu, tại Đại học Tokyo do Giáo sư Kaneko, Motohisa (1) dẫn đầu.

Một số kết quả được đưa vào bài báo của tôi (Kobayashi 2008). Tỷ lệ tuyển sinh của nhóm thu nhập thấp nhất chỉ là 35%, trong khi đó tỷ lệ cao nhất là 61% (Hình 5).

Cụ thể, số tuyển sinh vào các trường đại học tư thục có mối tương quan cao theo nhóm thu nhập. Tuy nhiên, đây không phải là trường hợp ở các trường đại học công lập và đại học quốc gia.

Các trường đại học công lập và quốc gia đóng góp vào việc mở ra nhiều cơ hội tiếp cận giáo dục đại học cho tất cả các nhóm thu nhập, vì học phí tương đối rẻ so với trường đại học tư thục.

Tuy nhiên, tình hình đã thay đổi đáng kể trong cuộc khảo sát phụ huynh học sinh học hết trung học năm 2012. Như được thể hiện trong Hình 6, tỷ lệ tham gia của trường đại học tư thục có mối tương quan cao so với nhóm thu nhập cũng như khảo sát năm 2006.

Nhưng tỷ lệ tham gia của đại học quốc gia/đại học công lập cũng có liên quan chặt chẽ với nhóm thu nhập, mà không được nhìn thấy rõ trong cuộc khảo sát năm 2006. 

Một trong những lý do của sự khác biệt này là tình hình kinh tế của các gia đình, bởi vì sự khác biệt về thu nhập có thể mở rộng sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Một lý do khác giải thích rằng khảo sát năm 2012 là khảo sát dựa trên website, trong khi khảo sát năm 2006 chỉ là cuộc khảo sát phỏng vấn phụ huynh. 
 
Hình 5: Các điểm đến của học sinh tốt nghiệp trung học theo nhóm thu nhập, 2006

Nói chung, cuộc khảo sát sau này lấy mẫu dân số chính xác hơn. Nhưng nếu cuộc khảo sát trước đây là nghiên cứu trường hợp, điều này là một kết quả rất nghiêm trọng, bởi vì nhiệm vụ của trường đại học quốc gia / đại học công lập là cung cấp cơ hội giáo dục đại học cho mọi tầng lớp thu nhập.

Chúng tôi sẽ phải điều tra dữ liệu khảo sát chặt chẽ hơn để làm cho sự bất bình đẳng về cơ hội giáo dục trong các trường đại học quốc gia / công lập rõ ràng hơn.

Hình 6  Các điểm đến của học sinh tốt nghiệp phổ thông theo thu nhập, 2012

Thứ ba, ai phải trả tiền học phí?

Bất chấp sự bất bình đẳng nói trên, từ góc nhìn toàn cầu Nhật Bản có tỉ lệ tuyển sinh tương đối cao và sự bình đẳng có thể so sánh về tiếp cận giáo dục đại học, vì sự bất bình đẳng cao hơn trong khu vực tư thục được cân bằng bởi sự bình đẳng trong khu vực công lập.

Điều này có thể được mô tả là "thành công" của giáo dục đại học Nhật Bản. Chúng tôi cũng nhận thấy rằng sự thành công này được duy trì bởi sự sẵn sàng đóng tiền học phí của cha mẹ rất mạnh mẽ cho giáo dục đại học của con em họ, ngay cả trong các gia đình có thu nhập thấp. Gia đình của nhóm thu nhập thấp nhất có sự sẵn sàng rất cao để trả tiền giáo dục của con cái họ.

Chỉ một nửa trong số họ có sẵn sàng trả học phí đầy đủ cho con em mình, và một phần ba chi phí sinh hoạt của chúng, mặc dù tỷ lệ sẵn sàng trả học phí tăng khi các nhóm thu nhập trở nên cao hơn (Hình 7).

Phần chi tiêu cho giáo dục đại học của hộ gia đình chỉ chiếm một nửa tổng chi phí giáo dục đại học, và là một trong những nước có tỷ lệ cao nhất trên thế giới (OECD, Education at a Glance 2012, Hình 8).

Hình 7: Nhận thức của phụ huynh về giáo dục đại học: Sẵn sàng trả tiền cho giáo dục đại học

Giá học phí và giá sinh hoạt tính theo các nhóm thu nhập

Hình 8:  Đầu tư công và tư trong giáo dục bậc ba, 2009

So sánh với cuộc khảo sát năm 2006, chúng tôi có thể tìm thấy sự sẵn sàng rất cao để chi trả cho giáo dục của con em trong tất cả các nhóm thu nhập trong cuộc khảo sát năm 2012 như thể hiện ở Hình 9.

Cuộc khảo sát năm 2012 yêu cầu trả tiền thực sự cho việc giáo dục của con cái của họ, trong khi năm 2006 khảo sát yêu cầu sẵn sàng trả tiền. Nhưng chúng tôi có thể xác nhận sự sẵn sàng của phụ huynh rất mạnh mẽ và cảm giác có trách nhiệm đối với giáo dục con cái của họ bằng cả hai cuộc điều tra.

Những khoản chi trả mạnh mẽ này buộc gia đình phải chi tiêu quá nhiều cho việc giáo dục con cái của họ. Hình 10 cho thấy tỷ lệ tiết kiệm của các hộ gia đình theo giai đoạn của trẻ em.

Tỷ lệ tiết kiệm là trừ khi con em họ là sinh viên đại học, có nghĩa là, họ khó kiếm đủ tiền để trả tiền cho con cái của họ. Tỷ lệ tiết kiệm là tỷ lệ cho thấy thu nhập dùng một lần hàng năm được chuyển sang tiết kiệm, và khi tỷ lệ này đi vào âm, nó chỉ ra rằng hộ gia đình đang đột nhập vào ngân hàng và làm cạn kiệt tài khoản ngân hàng của họ và các khoản tiết kiệm khác.

Có vẻ mỉa mai khi cho rằng sự sẵn sàng trả tiền cho giáo dục của con cái họ phụ thuộc vào sự bất bình đẳng này trong tiếp cận giáo dục đại học, một sự bất bình đẳng sẽ tăng lên nếu cha mẹ không trả tiền.

Hình 9: Phụ huynh trả bao nhiêu cho sinh hoạt phí của con em khi là sinh viên cao đẳng tính theo nhóm thu nhập

[/caption]

Hình 10  Tỷ lệ tiết kiệm trung bình của hộ gia đình theo giai đoạn tăng trưởng của trẻ

<Tỷ lệ tiết kiệm trung bình của hộ có một con>  <Tỷ lệ tiết kiệm trung bình củ hộ có 2 con>

Hành vi của cha mẹ làm giảm tác động chính trị và xã hội của bất bình đẳng giáo dục như một vấn đề trong bối cảnh Nhật Bản. Đặc biệt tỷ lệ nhập học vào đại học và cao đẳng theo lớp thu nhập không tương quan với các lớp thu nhập khi thành tích học tập của con em là cao nhất trong khảo sát năm 2006 (Hình 11).

Điều này chứng minh rằng ngay cả những gia đình thuộc lớp thấp nhất cũng trả chi phí giáo dục cho con cái của họ, trong khi họ hy sinh chi phí sinh hoạt của chính họ.

Hình 11: Tỷ lệ tuyển sinh theo lớp thu nhập và thành tích học tập của sinh viên, 2006

Chú ý: Thành tích học tập của học sinh viên là do họ tự đánh giá theo lớp học ở độ tuổi 15 . Số liệu: CRUMP, Khảo sát học sinh phổ thông, 2006. Chúng ta có thể thấy mô hình hầu như tương tự trong khảo sát năm  2012 .

Hình 12: Tỷ lệ tuyển sinh theo nhóm thu nhập và theo thành tích học tập sinh viên, 2012 thể hiện các cháu có thành tích cao nhất vào cao đẳng ở mọi nhóm thu nhập ngoại trừ  nhóm thu nhập thấp hơn (thu nhập hàng năm là giữa 5.25 triệu yên và 6.25 triệu yên).

Tuy nhiên, phụ huynh có thể không có khả năng duy trì hành vi này trong tương lai. Gánh nặng đã quá nặng đối với các hộ gia đình có con học cao đẳng. Họ phải chi tiêu hơn một phần tư thu nhập của họ để chi trả cho giáo dục của con cái họ (Hình 13).

Hơn nữa, gánh nặng chi phí giáo dục cho trẻ em ngày càng nặng và nặng hơn như thể hiện trong Hình 13. Phụ huynh thuộc nhóm thu nhập thấp nói riêng có thể không có khả năng trả tiền cho giáo dục đại học của con em họ vì bất bình đẳng về thu nhập ở Nhật Bản tăng lên.

Hình 13: Những thay đổi về tỷ lệ học phí đối với gia đình có thu nhập tùy dụng

Chú ý: Thu nhập gia đình là thu nhập tùy dụng hàng tháng của hộ gia đình (tuổi 45-55).
Số liệu: Ngân sách của chính phủ cho học phí của đại học quốc gia, của MEXT cho học phí đại học tư thục, thu nhập gia đình, Khảo sát hộ gia đình của Cục thống kê.

Thứ tư, chuyển việc trả tiền giáo dục từ phụ huynh sang sinh viên

Vì vậy, các hộ gia đình đã phải chịu đựng kiếm sống để trả tiền cho con cái của họ ăn học, đặc biệt, trong trường hợp gia đình có thu nhập thấp, gánh nặng là rất nặng nề. Hình 14 cho thấy sự thay đổi mức tiền trung bình một hộ gia đình chi trả cho con của họ đi học cao đẳng theo nhóm thu nhập.

Số tiền trung bình đã đạt đỉnh vào năm 2001 và giảm dần trong tất cả các nhóm thu nhập. Điều này cho thấy gánh nặng gia đình chi tiêu cho giáo dục con cái của họ đã giảm.

Tại sao gánh nặng gia đình phải trả tiền cho giáo dục con cái của họ đang giảm? Điều này là do số tiền vay sinh viên ngày càng tăng.

Hình 15 cho thấy số tiền trung bình của các khoản vay sinh viên của sinh viên đại học theo nhóm thu nhập. Trong tất cả các loại nhóm thu nhập, số tiền sinh viên vay đã tăng lên. Điều đó có nghĩa là gánh nặng của giáo dục đã được chuyển từ cha mẹ sang bản thân sinh viên.

Hình 14. Mức chi trả trung bình của hộ gia đình cho con cái theo học cao đẳng tính theo nhóm thu nhập.

Hình 15  Số tiền vay trung bình của sinh viên cao đẳng tính theo nhóm thu nhập.

Một số người có thể cho rằng các khoản vay sinh viên rất hữu ích cho sinh viên xuất thân từ các gia đình có thu nhập thấp, nhưng các khoản vay có thể không phải là một phương tiện hiệu quả để giảm gánh nặng tài chính.

Sự chuyển dịch này làm giảm bớt gánh nặng gia đình phải trả tiền cho giáo dục con cái của họ. Nhưng gánh nặng được chuyển sang con cái của họ. Sự thay đổi này có thể khiến các sinh viên tương lai không muốn mượn các khoản vay sinh viên vì gánh nặng trả tiền vay trong tương lai.

Điều này được gọi là vấn đề “ác cảm với vay tiền” ở Mỹ và Anh. Chúng tôi đã tìm thấy bằng chứng về sự mâu thuẫn cho vay giữa các gia đình có thu nhập thấp trong cuộc điều tra năm 2006 (Hình 16).

Gia đình có thu nhập thấp có thể không đầu tư vào giáo dục của con cái họ như trước đây. Điều này sẽ làm cho sự chênh lệch về tiếp cận giáo dục đại học trong nhóm thu nhập càng tồi tệ hơn.

Hình 16: Sự ác cảm đối với vay tiền theo nhóm thu nhập và theo giáo dục của người mẹ

Tôi không muốn vay tiền cho sinh viên, bởi vì nó sẽ là gánh nặng cho con cái tôi trong tương lai.

Chúng tôi đã tìm thấy  sự lo ngại ác cảm tương tự về khoản vay sinh viên trong cuộc khảo sát năm 2012 như được chỉ ra trong Hình 17. Phụ huynh không muốn vay tiền sinh viên là vì lo lắng về việc trả nợ. Tỷ lệ này có liên quan nhiều đến các nhóm thu nhập. Trong khi chỉ có 5,4% phụ huynh có thu nhập cao nhất lo lắng về việc trả nợ, 20,7% phụ huynh có thu nhập thấp nhất trả lời rằng đây là lý do tại sao họ không muốn vay tiền sinh viên.
 
Hình 17: Sự ác cảm đối với vay tiền theo nhóm thu nhập và theo giáo dục của người mẹ

Các lý do giải thích vì sao con tôi không nộp đơn vào chương trình cho vay sinh viên khi cháu còn đang là học sinh phổ thông

Nhưng chúng ta có thể xem xét một lý do khác tại sao phụ huynh không muốn con họ vay mượn các khoản vay sinh viên. Một trong những lý do đơn giản chỉ là họ không hiểu rõ các chương trình cho sinh viên vay. Câu hỏi trước đây là liệu họ có không biết về các chương trình cho vay sinh viên vì lý do tại sao họ không vay các khoản vay sinh viên.

Hình 17 cho thấy nhận thức về các chương trình cho vay sinh viên có mối tương quan cao với nhóm thu nhập giữa các bậc cha mẹ có sinh viên học cao đẳng.

Ba mươi phần trăm bậc cha mẹ thuộc nhóm thu nhập thấp nhất (thu nhập hàng năm dưới 4,500,00 yên) không biết gì về các chương trình cho vay sinh viên, mặc dù con cái của họ đủ điều kiện vay các khoản vay sinh viên. 

Có khả năng là một số gia đình có thể từ bỏ giáo dục cao đẳng bởi vì họ không biết khả năng cho sinh viên vay tiền. Hình 18 cho thấy điều đó. Cha mẹ có con không phải là học sinh không biết rất rõ về các chương trình cho vay sinh viên. Chỉ 29% cha mẹ có con đang đi làm việc mới biết rất tốt các chương trình cho vay sinh viên. Hơn một nửa trong số họ (53,3%) biết một chút về chương trình này. Mười bảy phần trăm không biết gì cả. 

Chúng tôi xác nhận rằng có vấn đề khoảng cách thông tin giữa các gia đình thậm chí có con đã là sinh viên cao đẳng. Đây là một vấn đề nghiêm trọng vì gánh nặng thanh toán giáo dục đã được chuyển từ cha mẹ sang con cái. Một số gia đình có thể phải từ bỏ giáo dục cao đẳng, đại học bởi vì họ không biết khả năng kết thúc việc học bằng cách vay tiền.

Hình 18: Nhận thức về khoản vay sinh viên từ JASSO tính theo tình trạng trẻ em

Thứ năm, chương trình mới miễn trừ học phí của Đại học Tokyo

Việc đưa ra một chương trình miễn giảm học phí mới tại Đại học Tokyo để cải thiện cơ hội học sinh xuất thân từ gia đình có thu nhập thấp. Nó cho phép miễn học phí cho sinh viên từ các gia đình có thu nhập thấp.

Kết quả cho thấy sự thành công của những cải cách này. Số người nộp đơn xin miễn học phí đã tăng lên gấp đôi, và chúng tôi có nhiều số tuyển sinh hơn từ gia đình thu nhập thấp.

Tỷ lệ học sinh thuộc gia đình có thu nhập thấp nhất tăng từ 11,6% năm 2007 khi chương trình miễn học phí mới chưa được giới thiệu lên đến 17,6 phần trăm trong năm 2008 khi các chương trình miễn học phí mới được công bố (Hình 19 và Hình 20). 

Sự khác nhau giữa sơ đồ cũ và lược đồ mới là gì? Chính sách mới này liệu có hiệu quả gì không để cải thiện sự chênh lệch về cơ hội giáo dục không chỉ ở trường đại học của chúng tôi mà còn ở các trường đại học khác?

Theo tôi, sự khác biệt là tính đơn giản của chương trình mới. Chương trình cũ vẫn đang hoạt động, nhưng khá phức tạp khi việc ra quyết định miễn trừ học phí được tính bằng công thức rất phức tạp. Hầu hết sinh viên không thể hiểu được công thức này và không biết liệu họ có được thuộc diện miễn học phí hay không.

Hình 19: Những thay đổi về số lượng miễn trừ học phí ở Đại học Tokyo

Chương trình mới rất đơn giản. Các ứng viên từ gia đình có thu nhập thấp với thu nhập gia đình ít hơn bốn triệu yên và cho thấy mức điểm trung bình trung cao sẽ được miễn trừ học phí.

Vì vậy, mỗi sinh viên chỉ cần biết về thu nhập gia đình mình, và điểm GPA – điểm trung bình là có thể dễ dàng biết liệu họ có được miễn trừ học phí hay không. Đây là lý do khiến rất nhiều sinh viên áp dụng chương trình mới này.

Và chúng tôi có nhiều sinh viên hơn xuất thân từ gia đình có thu nhập thấp. Một số trường đại học khác đã đưa ra chương trình tương tự như của chúng tôi. Nhưng nhiều trường đại học vẫn giữ chương trình cũ để quyết định miễn trừ học phí. Chúng tôi mong đợi có nhiều trường đại học hơn sẽ đưa ra các chương trình tương tự.

Hình 20: Thay đổi về phân bố nhóm thu nhập sinh viên ở Đại học Tokyo (10.000 Yên)

Các thách thức và nhiệm vụ

Để giải quyết vấn đề tiếp cận và gánh nặng gia đình về chi tiêu giáo dục, Hội đồng Giáo dục Trung ương Nhật Bản đề xuất một chương trình tài trợ và cho vay mới nhằm cải thiện khả năng tiếp cận giáo dục đại học trong các nhóm thu nhập thấp.

MEXT sẽ khởi động một ủy ban mới để thảo luận về cải cách các chương trình hỗ trợ tài chính cho sinh viên.

Dự án nghiên cứu của các tác giả cung cấp các kết quả cuộc khảo sát toàn quốc mới về tiếp cận và bình đẳng các cơ hội giáo dục, như đã đề cập ở trên. Họ đã tìm thấy vấn đề lo ngại ác cảm với vay tiền và nhận thức thấp về khoản vay sinh viên.

Chúng ta sẽ phải giải quyết những vấn đề này để mở rộng cơ hội giáo dục đặc biệt là với các gia đình có thu nhập thấp. Dự án của chúng tôi đã làm, và sẽ làm một cuộc khảo sát so sánh tương phản với cải cách giáo dục ở các nước khác.

Các tác giả báo cáo đã khảo sát các cải cách giáo dục, đặc biệt là các chính sách về học phí và các chương trình hỗ trợ tài chính cho sinh viên, tại Úc, Trung Quốc, Anh, Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thụy Điển và Hoa Kỳ. Một số kết quả của nghiên cứu đã được công bố trong Kobayashi (ed.), 2008 và 2012.

Và họ sẽ công bố kết quả khảo sát mới để đóng góp cho cải cách. Do đó, các tác giả đang cố gắng giảm sự chênh lệch trong tiếp cận giáo dục đại học khi phải đối mặt với tài chính công đang bị xiết rất chặt chẽ. Họ hy vọng rằng những kết quả khảo sát này sẽ giúp cải cách hỗ trợ tài chính cho sinh viên Nhật Bản.

Nhận xét: Trong khi mấy năm qua và hiện nay, các nước xã hội chủ nghĩa như Việt Nam và Trung Quốc vẫn loay hoay tìm cách cải tiến cơ chế Hội đồng trường đại học để tăng tính tự chủ và giải trình trách nhiệm, nhưng trên thực tế những cải tiến tính đúng, tính đủ giá dịch vụ giáo dục chỉ cốt nhằm tăng thu nhập cho nhà trường mà chưa chú ý đưa ra chính sách giảm bớt chênh lệch về cơ hội tiếp cận giáo dục đại học cho các đối tượng sinh viên nghèo. Đó là vấn đề mà tất cả chúng ta đều phải suy nghĩ.

Nguồn: Access and Cost-Sharing in Japanese Higher Education: Tuition and Student Financial Aid Policy 

Tác giả: Masayuki Kobayashi và Liu Wenjun (tháng 3 năm 2013);
            Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Giáo dục Đại học thuộc Đại học Tokyo

Tài liệu tham khảo

1/ Masayuki  Kobayashi  (2008),  Equality  and  Cost-Sharing  in  Japanese  Higher  Education,  In  Kobayashi,  M.  (ed.) “Worldwide Perspectives of Financial Assistance Policies: Searching Relevance to Future Policy Reform for Japanese Higher Education, Center for Research and Development of Higher Education, The University of Tokyo.

2/ Masayuki Kobayashi  (2012), Access and Success in Japanese Higher Education, IAU  Horizons, Vol. 17 No. 2, p. 24, International Association of Universities.

3/ Ministry of Education, Culture, Sports, Science and Technology (MEXT) (2008), White Paper on Education, Culture, Sports, Science and Technology 2008.

4/ OECD (2012), Education at Glance 2012.

Thái Hải (SSDH) – Theo Tiến sĩ Mai Văn Tỉnh