Cơ hội định cư tại các tỉnh bang của Canada

Sau bài viết về định cư qua con đường du học thạc sĩ tại tiểu bang British Columbia (BC), anh Nguyễn Đăng Anh Thi tiếp tục trả lời câu hỏi cơ hội định cư tại tỉnh bang nào cao nhất và chi phí du học.

Việc lựa chọn học tại tỉnh bang nào của Canada liên quan đến nhiều yếu tố: học phí, ngân sách, các mối quan hệ, cơ hội việc làm, cơ hội định cư sau tốt nghiệp và cả yếu tố thời tiết. Nhiều khi bạn thích BC nhưng không trường nào nhận thì phải chọn tỉnh bang khác. 

Tôi chiêm nghiệm thấy "học ở đâu, học xong sống ở đó" sẽ ưu thế hơn về việc làm và định cư so với "học tỉnh này, học xong sống tỉnh kia". Điều này là do tỉnh bang nào cũng có chính sách ưu tiên để khuyến khích du học sinh ở lại tỉnh bang mình vì những kinh nghiệm họ đã có trong thời gian học ở đó.

Tóm tắt các chương trình đề cử tỉnh bang (Provincial Nomination Programs – PNP) có liên quan đến du học sinh quốc tế từ bậc thạc sĩ trở lên tại Canada như sau:

– Alberta (AB): Express Entry Stream, International graduates thuộc nhóm này.

– British Columbia (BC): International Post-Graduate Stream (không kể International Graduate).

– Manitoba (MB): International Education Stream, Graduate Internship Pathway.

– New Brunswick (NB): Post-Graduate Entrepreneurial Stream. 

– Newfoundland and Labrador (NL): International Graduate Entrepreneur Stream.

– Nova Scotia Nominee Program (NS): International Graduate Entrepreneur Stream.

– Ontario (ON): Masters Graduate Stream (đã đóng) và PhD Graduate Stream. 

– Prince Edward Island (PEI): International Graduate Stream. 

– Quebec (QC): Quebec Experience Program (PEQ), International Student thuộc nhóm này.

Tôi dùng chữ "có liên quan" vì thực tế toàn Canada thời điểm này chỉ BC và MB còn chương trình PNP dành riêng cho bậc thạc sĩ. ON Masters Graduate Stream đã đóng và không biết khi nào mở lại. Các tỉnh bang còn lại chỉ yêu cầu tốt nghiệp một trường "post-secondary" (trên phổ thông) tại tỉnh bang là được.

ON Masters Graduate Stream từng dành cho bậc thạc sĩ, nhưng không giới hạn ngành học, miễn là học một trong 30 trường đại học công tại Ontario. Điều kiện là chương trình học tối thiểu một năm, Anh văn IELTS 6.0 trở lên. Sự cởi mở về ngành học, cùng với việc không yêu cầu thư mời làm việc (job offer) đã làm cho lượng hồ sơ nộp vào quá đông và nhanh chóng đạt hạn ngạch tiếp nhận. Ngày 30/4/2019, chỉ trong buổi sáng, đã có 667 hồ sơ nộp vào và Ontario đóng luôn chương trình từ đó đến nay.

MB Graduate Internship Pathway yêu cầu tốt nghiệp thạc sĩ trở lên tại một đại học thuộc tỉnh bang và hoàn thành chương trình thực tập thuộc Mitacs Elevate hoặc Accelerate (bao gồm Accelerate Entrepreneur) với một số ngành, cơ sở nghiên cứu của MB. Chương trình sẽ không yêu cầu job offer nếu bạn chứng minh được thu nhập tối thiểu hoặc có đủ chi phí sinh hoạt trong 6 tháng.

PEI International Graduate Stream và AB Express Entry Stream (International graduates) đều yêu cầu phải có job offer. QC PEQ International Student đang bị ngưng không biết đến lúc nào, trước đó cũng yêu cầu đang có việc làm.

NB, NL và NS thì dành cho những sinh viên sau tốt nghiệp đã thành lập và điều hành doanh nghiệp ở đó từ một năm trở lên. Những cơ hội này dành cho các bạn có tinh thần doanh nhân tìm hiểu. 

Vậy chỉ còn lại BC International Post-Graduate Stream, gồm hai loại Skills Immigration (nộp hồ sơ PR qua đường bưu điện lên IRCC) và Express Entry BC (nộp online lên IRCC qua Federal Skilled Worker).

Hiện có 9 trường cung cấp các chương trình đào tạo được duyệt tham gia BCPNP, gồm: UBC, BCIT, SFU, UVic, Royal Roads, UNBC, Thompson Rivers (7 trường công), Trinity và NYIT (2 trường tư). Danh sách ngành học được BCPNP phê duyệt, bạn có thể tìm hiểu trên welcomebc. BC không yêu cầu job offer để được cấp thư đề cử.

Bến du thuyền Canada Place tại Vancouver. Ảnh: Anh Thi

Dạo một vòng để thấy BC International Post-Graduate Stream là con đường có cơ hội định cư cao nhất cho du học sinh từ bậc thạc sĩ trở lên tại Canada, vì yếu tố quan trọng nhất là không cần job offer. Quan sát của cá nhân tôi thấy Trung Quốc và Ấn Độ đang khai thác chương trình này khá tốt với tỷ lệ áp đảo sinh viên theo học. 

BC dự kiến cần thêm trên 900.000 người từ năm 2018 đến 2028, trong đó trên 87.000 người là sinh viên quốc tế tốt nghiệp đại học trở lên tại BC. Năm ngoái, BC chỉ có khoảng 11.000 người thành thường trú nhân qua tất cả chương trình BCPNP. Nghĩa là hạn mức tiếp nhận BC International Post-Graduate Stream vẫn còn rất lớn, khả năng rủi ro như ON Masters Graduate Stream thấp.

Nếu chương trình bạn học không nằm trong danh sách được BCPNP phê duyệt nhưng vẫn muốn được BC đề cử để thuận lợi cho việc xin PR thì sao? Lúc ấy, bạn chỉ còn cách nộp vào con đường International Graduate, với điều kiện phải có job offer.

Giả sử bạn đã có bằng thạc sĩ, MBA hay thậm chí tiến sĩ (ngoài Canada) thì sao? Không sao cả, miễn là bạn chứng minh việc học đó cần thiết cho nghề nghiệp mà xã hội đang cần. 

Nếu chương trình bạn học chỉ một năm và giấy phép làm việc sau tốt nghiệp (PGWP) cũng chỉ một năm thì sao? Cũng không sao, vì trong một năm sau tốt nghiệp, bạn đủ thời gian nộp hồ sơ lên BCPNP và IRCC thì sẽ được cấp bridging open work permit để tiếp tục chờ đợi định cư ở Canada.

Khi nào thì nên nộp hồ sơ lên BCPNP? Theo tôi, sau khi nhận bằng tốt nghiệp vì thư đề cử (nomination letter) chỉ có thời hạn 6 tháng. Bạn nên tranh thủ chuẩn bị đầy đủ hồ sơ trong lúc chờ nhận bằng. Có bằng là bạn nộp ngay lên BCPNP và sẵn sàng để nộp lên IRCC.

Cần chuẩn bị ngân sách khoảng bao nhiêu cho hành trình du học?

BC, mà nhất là Vancouver nổi tiếng về chi phí sinh hoạt đắt đỏ và lương thuộc loại thấp nhất Canada. Có lẽ vì vậy số người nhập cư tại BC chỉ bằng một phần ba so với ON trong năm 2019. Nhưng cũng vì vậy mà cơ hội bạn được BC đề cử cao hơn tại ON.

Thông tin về học phí, các bạn tự tìm hiểu tại từng trường, nhưng cảm nhận của tôi là UBC đắt nhất trong 9 trường. Ước tính học phí từ 15.000 đến 55.000 CAD một năm. Tôi tính nhanh chi phí cho mỗi gia đình 4 người:

– Tiền nhà 2.000 CAD một tháng. 

– Sinh hoạt phí 1.000-2.000 CAD mỗi tháng (tùy bạn ăn McDonalds, ăn nhà hàng hay tự nấu ăn)

– Tổng cộng dao động 35.000-50.000 CAD một năm.

Như vậy, ngân sách cần chuẩn bị khoảng 50.000-100.000 CAD một năm gồm cả học phí (tùy trường và chương trình học), học càng lâu thì tốn càng nhiều. Tuy nhiên, bạn có 20 giờ một tuần để làm thêm, chưa kể vợ/chồng đi theo được cấp open work permit nên cơ hội có việc là không nhỏ.

Bạn bỏ ra chừng ấy cho cả gia đình và con không phải đóng tiền học phí học phổ thông. Bạn sẽ có tấm bằng thạc sĩ, cơ hội việc làm Canada, cơ hội cả nhà là thường trú nhân, cùng với tương lai cho con cái. Nếu bạn cho một cháu du học thì chi phí là 30.000 CAD một năm. Giả sử đi học từ năm lớp 10 đến lớp 12, bạn mất khoảng 100.000 CAD trong 3 năm. 

Thái Hải (SSDH) – Theo VnExpress