Sẵn sàng du học – Bài viết này sẽ nêu ra một số nguy hiểm tiềm tàng của thuốc giảm đau không kê đơn phổ biến, như aspirin, cùng một vài tips giúp bạn bảo vệ sức khỏe của chính mình.
Mỗi khi cơn đau ập đến, phản ứng đầu tiên của nhiều người chính là đi tìm thuốc giảm đau không kê đơn. Cụ thể, 81% người lớn sử dụng thuốc OTC như biện pháp chống cự đầu tiên đối với những bệnh nhỏ nhặt, theo Tổ chức Sản phẩm Chăm sóc sức khỏe Khách hàng. Thuốc giảm đau OTC có thể đem lại hiệu quả cao trong việc giảm thiểu nỗi đau, nhưng chúng vẫn mang lại một số tác dụng phụ tổn hại đến sức khỏe – đặc biệt nếu không được sử dụng đúng cách.
Dưới đây là những gì bạn cần biết:
Aspirin không an toàn cho trẻ nhỏ
Aspirin được coi là một loại thuốc chống viêm không chứa steroid (NSAID). Nó có thể giảm đau, hạ sốt và chống viêm, nhưng không phải ai cũng nên dùng. Trẻ em và thiếu niên không nên sử dụng loại thuốc này vì nguy cơ gây ra hội chứng Reye – một bệnh lý hiếm gặp vô cùng nguy hiểm, có thể gây ảnh hưởng đến não bộ và gan, theo Trung tâm điều trị Rối loạn Thần kinh và Đột quỵ Quốc gia. Hội chứng Reye đặc biệt có hại cho đối tượng dưới 19 tuổi mới bị nhiễm vi rút như thủy đậu hoặc cúm.
NSAID có thể gây chảy máu
Aspirin cũng có đặc tính gây loãng máu – một nguyên nhân thường thấy vì sao nhiều người chỉ uống aspirin liều thấp để ngăn chặn các cơn đau tim. Aspirin giúp ngăn ngừa tiểu cầu tích tụ trong máu và hình thành cục máu đông cản trở máu lưu thông, gây ra các cơn đau tim. Vì lí do tương tự, aspirin cũng có thể tăng nguy cơ chảy máu, theo Yili Huang, DO, giám đốc Trung tâm Quản lý Cơn đau tại Bệnh viện Northwell Health’s Phelps, Sleepy Hollow, New York.
Điều tương tự cũng xảy ra khi sử dụng NSAID OTC không chứa aspirin bao gồm ibuprofen (Advil, Motrin) and naproxen sodium (Aleve), Bác sĩ Huang cho biết. “Tất cả các loại thuốc NSAID đều ảnh hưởng đến quá trình đông máu, vì vậy chúng có thể gây chảy máu. Tôi đặc biệt cẩn thận khi kê đơn NSAID cho những người dễ bị ngã hoặc đang sử dụng đơn thuốc làm loãng máu khác,” anh nói. “Hãy làm theo hướng dẫn. Nếu thấy bản thân đang chảy máu và khó đông, hãy đến gặp bác sĩ.”
[Tham khảo: 28 mẫu câu miêu tả sức khỏe bằng tiếng Anh]
NSAID có thể gây hại cho đường tiêu hóa
Aspirin và NSAID cũng có thể gây loét hoặc xuất huyết dạ dày, bác sĩ Huang cho biết. Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cảnh báo rằng nguy cơ này thường cao hơn ở những người trên 60 tuổi hoặc những người đang uống thuốc làm loãng máu/steroid, có tiền sử chảy máu dạ dày hoặc loét cùng một số bệnh chảy máu khác.
NSAID có thể ảnh hưởng đến thận
Aspirin cùng các loại aspirin khác có thể gây nguy hiểm cho thận của bạn. Nếu bạn đã bị suy giảm chức năng thận, những loại thuốc này có thể chặn máu lưu thông tới thận của bạn. Ngoài ra, việc sử dụng với liều lượng cao trong thời gian dài thậm chí có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thận. “Nếu bạn mắc các bệnh lý về thận, hãy giảm tối ta lượng NSAID đang sử dụng hoặc ngưng uống ngay.”Làm cách nào để biết thận đang suy yếu? Bác sĩ của bạn có thể cho chạy một vài bài kiểm tra máu đơn giản, ví dụ như kiểm tra huyết thanh creatinine, để biết thận của bạn đang hoạt động như thế nào.
NSAID có thể ảnh hưởng đến tim mạch
Vioxx và các đơn thuốc chặn COX-2 khác là một phân loại của NSAID được phát triển để tăng độ an toàn cho dạ dày. Tuy nhiên, vào năm 2004, Vioxx bị thu hồi vì lí do có nguy cơ gây đau tim và đột quỵ, và các nghiên cứu đã tìm ra nguy hại tương tự với những loại thuốc phiên bản mới khác. Ngay sau đó, FDA yêu cầu nhà sản xuất NSAID cải tiến bao bì bằng cách thêm thông tin về những nguy cơ mắc bệnh tim hoặc đột quỵ. “NSAID cũng có thể tăng huyết áp và gây ra các bệnh về tim,” là lời của bác sĩ Huang. Huyết áp cao là yếu tố chính gây đau tim hoặc đột quỵ. (Aspirin không làm tăng nguy cơ bị đau tim như một số loại NSAID khác.)
Theo một nghiên cứu năm 2016 trong cuốn European Heart Journal: Cardiovascular Pharmacotherapy (Tạp chí Tim mạch châu Âu: Dược lý tim mạch), các nhà nghiên cứu đã xác định 28,947 người mắc chứng rối loạn tim dẫn đến máu ngừng lưu thông bên ngoài bệnh viện. Nhìn chung, 3,376 người đã được các y bác sĩ kê đơn sử dụng NSAID tới 30 ngày trước khi mắc chứng bệnh này. Ibuprofen và diclofenac là 2 loại NSAID phổ biến nhất, chiếm 51% và 21,8% tổng lượng NSAID được sử dụng. Các nhà nghiên cứu kết luận rằng việc sử dụng ibuprofen và diclofenac khiến người bệnh dễ mắc chứng ngừng tuần hoàn máu. “Nếu bạn có nguy cơ mắc các bệnh về tim như huyết áp cao hoặc tiểu đường, hãy giảm tối thiểu việc sử dụng NSAID vì lí do an toàn”, là lời khuyên của bác sĩ Huang.
Acetaminophen có thể phá hoại gan
Acetaminophen là thành phần giảm đau hữu hiệu có trong Tylenol và nhiều loại thuốc giảm đau OTC khác. Nó cũng được tìm thấy trong hỗn hợp thuốc opioid ở các đơn thuốc như Percocet và Vicodin. Mối lo chính khi sử dụng acetaminophen chính là nó gây hại cho gan. Liều lượng tối đa acetaminophen cho người lớn được khuyên là 4,000 mg một ngày, theo FDA. Tổn thương gan ban đầu rất khó phát hiện và dễ bị bỏ qua, nhưng nó có thể phát triển thành suy gan hoặc đe dọa trực tiếp đến mạng sống. Bác sĩ Huang tin rằng bạn nên tránh sử dụng acetaminophen nếu có nguy cơ mắc bệnh về gan. “Nếu bạn bị suy gan, gan nhiễm mỡ hoặc tiêu thụ quá nhiều đồ uống có cồn thì đừng dùng thuốc giảm đau có chứa acetaminophen”. Hãy đọc kĩ hướng dẫn trên bao bì của thuốc OTC. Một số thành phần giảm đau tương tự cũng có trong các hỗn hợp thuốc, vì vậy nếu bạn dùng thuốc chữa cảm lạnh hoặc cảm cúm rồi sau đó đến thuốc giảm đau do viêm khớp, bạn có thể vô tình tăng gấp đôi lượng acetaminophen và gây hại cho gan của bạn.
[Tham khảo: Cấm bán thuốc lá cho người dưới 21 tuổi trên toàn Hoa Kì]
Thuốc giảm đau không kê đơn và sức khỏe của bạn: Những lời cuối cùng
Nếu bạn đang sử dụng thuốc giảm đau OTC hàng ngày hoặc theo một chu kỳ nhất định, hãy đến gặp bác sĩ và miêu tả các triệu chứng của bạn. “Bác sĩ có thể đảm bảo bạn đang sử dụng chúng một cách an toàn hay không và tìm ra giải pháp hiệu quả hơn cho cơn đau của bạn,” bác sĩ Huang cho biết. Biết đâu việc sử dụng thuốc OTC thực ra lại đang che giấu một tình trạng cần phải điều trị nào đó?
Người dịch: Thu Huyền (SSDH)
