SSDH – Thông thường, chỉ 5–10% điều dưỡng đăng ký tại một quốc gia là nam giới. Tại sao quá ít như vậy?
Nếu hỏi các chuyên gia y tế ở bất kỳ quốc gia nào xem vấn đề lớn nhất trong hệ thống chăm sóc sức khỏe của họ là gì, một trong những câu trả lời phổ biến nhất là tình trạng thiếu điều dưỡng. Ở các quốc gia giàu có có dân số đang già đi, nhu cầu điều dưỡng chăm sóc ngày càng lớn hơn bao giờ hết. Ví dụ, Dịch vụ Y tế Quốc gia của Anh cần tuyển hơn 40.000 điều dưỡng. Trong khi đó, các nước nghèo phải vật lộn với việc di cư của các y tá đến những nơi có chế độ tốt hơn. Một giải pháp rõ như ban ngày dường như bị bỏ qua: tuyển thêm nam giới. Thông thường, chỉ 5–10% điều dưỡng đăng ký tại một quốc gia là nam giới. Tại sao quá ít như vậy?
Ở Việt Nam chúng ta, tỷ lệ điều dưỡng, hộ sinh/bác sỹ là 1,8. Tỷ số điều dưỡng trên một giường bệnh kế hoạch là 0,395 và giường bệnh thực kê là 0,304. Năm 2017, số liệu nhân lực cán bộ y tế từ 1.414 bệnh viện cho thấy, toàn quốc có 118.030 điều dưỡng, 17.456 hộ sinh; tỷ lệ điều dưỡng, hộ sinh/bác sỹ đã nhích lên con số 1,82. Năm 2020, lực lượng điều dưỡng và hộ sinh chiếm 50% tổng số cán bộ, nhân viên ngành y tế. Cả nước hiện có gần 140.000 điều dưỡng và hộ sinh, trong đó điều dưỡng viên là 107.600 người. Tỷ lệ điều dưỡng/vạn dân hiện là 11,48 và tỷ lệ hộ sinh/vạn dân là 3,13. Tuy nhiên đây vẫn là con số thấp hơn rất nhiều so với quy định và với các nước trong khu vực cũng như trên thế giới. Nếu không tăng cường đầu tư cho đào tạo điều dưỡng, đến năm 2030, ngành y tế Việt Nam sẽ đối mặt với tình trạng thiếu khoảng 40 – 50 nghìn nhân lực điều dưỡng.
Quan điểm coi điều dưỡng là “công việc của phụ nữ” có nguồn gốc từ lâu và đã ăn sâu vào suy nghĩ của mọi người. Florence Nightingale, người đã thiết lập các nguyên tắc điều dưỡng hiện đại vào những năm 1860, khẳng định rằng bàn tay “cứng và thô ráp” của nam giới “không phù hợp để chạm vào, tắm và mặc quần áo cho các vùng cơ thể bị thương”. Tại Anh, Đại học Y tá Hoàng gia thậm chí không chấp nhận nam giới là thành viên mãi cho đến năm 1960. Một số trường điều dưỡng ở Mỹ bắt đầu chỉ nhận nam giới vào năm 1982, sau khi một phán quyết của Tòa án Tối cao buộc họ phải làm như vậy. Không có gì ngạc nhiên khi một số người lớn tuổi thậm chí không biết rằng nam giới cũng có thể là điều dưỡng. Các nam y tá thường gặp phải những bệnh nhân cho rằng họ là bác sĩ.
Một vấn đề khác là niềm tin và quan điểm đã lỗi thời về những gì mà y tá thường làm – theo cách có thể gây khó chịu cho nam giới. Trong các bộ phim, các y tá thường được miêu tả là người giúp đỡ các bác sĩ nam anh hùng. Trên thực tế, các y tá làm hầu hết công việc của họ một cách độc lập và là những người đầu tiên ứng phó với và hỗ trợ bệnh nhân khi họ gặp vấn đề. Để xóa tan những lầm tưởng này, các chiến dịch tuyển dụng y tá hiện tại giới thiệu điều dưỡng là một công việc chuyên nghiệp với sự phát triển nghề nghiệp, với các chuyên khoa như thuốc gây mê, tim mạch hoặc chăm sóc cấp cứu và nhu cầu về các kỹ năng liên quan đến công nghệ, đổi mới và lãnh đạo.
Điều dưỡng viên không phải là một nghề nghiệp mà nhiều chàng trai khao khát, hoặc được khuyến khích nên cân nhắc khi lựa chọn ngành nghề. Chỉ có hai phần năm các bậc cha mẹ người Anh nói rằng họ sẽ tự hào nếu con trai của họ trở thành một y tá. Bởi vì tất cả những điều này, nam giới chọn đi làm điều dưỡng thường đã rất quen thuộc với công việc này. Một số đang theo bước chân sự nghiệp của mẹ họ. Những người khác quyết định công việc này sẽ phù hợp với họ sau khi họ nhìn thấy một nam y tá chăm sóc cho người thân của họ, hoặc bản thân họ nhận được sự chăm sóc từ một nam y tá khi ở bệnh viện. Mặc dù nhiều định kiến về giới tính về việc làm và chăm sóc đã thay đổi hoặc biến mất, nhưng cho đến nay, quan điểm về nghề điều dưỡng vẫn không thay đổi.
SSDH (theo tác giả Lequockhanh)
